මවගේ පසු ප්‍රසව සමය

දරු ප්‍රසූතිය සඳහා රෝහල් ගතවුණු ඔබ දැන් කිරිකැටියකුගේ මවක්. ඔබේ කිරිකැටියා නිවෙසට කැඳවාගෙන යන්න කටයුතු සූදානම්. ඊට පෙර ඔබ අවධානය යොමු කළ යුතු කරුණු කිහිපයක් තිබෙනවා.

  ඔබේ කිරිකැටියාට නව නිවෙස ආගන්තුකයි. ඒත් ඒ ආගන්තුක බව මඟහරවා ගැනීමට කටයුතු කළ යුතුයි. නිවෙසේ සිටින සාමාජිකයන්ගෙන් ඉටුවිය යුතු වගකීම ඉහළයි. මුලින්ම ඔබේ කිරිකැටියාව ආදරයෙන් හා සෙනෙහසින් පිළිගත යුතුයි. ඔබේ කුලුඳුල් දරුවා පිළිගැනීමේදී ඔබ ක්‍රියාකළ ආකාරය දෙවැනි හෝ තෙවැනි කිරිකැටියාටත් එලෙසින්ම ලබා දෙන්න.

මව හා පියා තම දෙවැනි දරුවා ලෙස පුතෙක් බලාපොරොත්තුවෙන් සිටියේ නම් එහෙත් අනපේක්ෂිත ලෙස දුවකු බිහිවීමෙන් කිරිකැටියා පිළිගැනීමේදී යම් මානසික ව්‍යාකූලතාවකට පත්විය හැකියි. මෙවැනි අවස්ථාවල මවුපියන් අතර දබර ඇතිවන අවස්ථාද පවතී. මේ නිසා දුවකු වුවත් පුතකු වුවත් ඔබ ආදරය දැක්වීමේදී මෙන්ම පිළිගැනීමේදීද වෙනසක් සිදු නොකරන්න.

නිවෙසේ පිරිසුදුකම
ඔබේ කිරිකැටියා නිවෙසට කැඳවාගෙන ඒමට පෙර නිවෙස හා අවට පිරිසුදු කිරීම අතිශය වැදගත්ය. නිවෙසේ කුණු දූවිලි ඉවත් කරමින් සෝදා පිරිසුදු කර හොඳින් වාතාශ්‍රය ඇතුළු වෙන්න සලස්වන්න. දරුවා කැඳවාගෙන ඒමෙන් පසුව පිරිසිදු කිරීමට සිටීමෙන් දරුවා අපහසුතාවට ලක්විය හැකියි. ඒ නිසා දරුවා නිවෙසට ගෙන ඒමට ප්‍රථම එය ප්‍රසන්න ස්ථානයක් කරගන්න. දරුවා රඳවන කාමරය ඇසට ප්‍රිය වර්ණ ආලේප කරමින් කුඩා දරුවන්ගේ ඇසට ප්‍රිය පින්තූර භාවිත කරමින් එහි අලංකාරවත් හා වටාපිටාවක් ගොඩනඟන්න.

මවගේ සුවතාව
මවට දින හෝ සති ඇතැම් විට මාසයක් වැනි කාලයක් රෝහලේ නතර වී සිටීමට සිදු වූ නිසා යම් යම් ශාරීරික අපහසුතා ඇති විය හැකියි. ඇය නිවෙසට පැමිණෙන්නේ ද මේ අපහසුතා සමඟ නිසා මවගේ සියලු කාර්යයන් වලට සහයෝගය අවශ්‍ය වෙයි. මෙහිදී ඇයගේ කටයුතුවලට සැමියාගේ හෝ වෙනත් ඥාතියකුගේ සහයෝගය ලබාදීමට කටයුතු කරන්න. එමෙන්ම කුලුඳුල් දරුවා නම් මවට නව අත්දැකීමක් නිසා අනිවාර්යයෙන්ම මවගේ මෙන්ම දරුවාගේ කටයුතුවලට තවත් අයකුගේ සහාය අවශ්‍යයයි.

මානසික සුවය
වෙනදාටත් වඩා මවගේ මානසික සුවදායීතාව තිබිය යුතුයි. එමෙන්ම මවට විවේකය අත්‍යවශ්‍යයි. මේ නිසා පවුලේ සෙසු සාමාජිකයන්ගේ වගකීම වන්නේ මව හැකිතරම් සතුටින් තැබීමයි. මීට අමතරව මවුකිරි ලබාදීමට උනන්දු කරවීම, නිතරම මවගේ සෞඛ්‍ය තත්ත්වය ගැන අවධානයෙන් පසුවීම, මව පෝෂ්‍යදායී ආහාර වේලකට යොමු කිරීම විශේෂයෙන් ප්‍රධාන ආහාරවේල් තුනට අමතරව කෙටි ආහාර වේල් දෙකක් පමණ ලබාගත යුතුයි. මන්ද මවුකිරි ලබාදීම සඳහා මවට හොඳ පෝෂණයක් අවශ්‍ය වන බැවිනි.

තව දරුවන් ඉන්නවා නම්
ඔබට දැනටමත් වැඩිහිටි දරුවන් සිටිනවා නම් නිවෙසට එකතුවන නංගි හෝ මල්ලි පිළිබඳ කරුණු වටහා දෙන්න. කිරිකැටියා හුරතල් කිරීමට, ස්පර්ශ කිරීමට වැඩිහිටි දරුවන්ට අවස්ථාව ලබා දෙන්න. ඒ සෑම විටම දරුවාගේ ආරක්ෂාව පිළිබඳ දෙවතාවක් සිතන්න. වැඩිහිටි වුවද අවුරුද්දක් හෝ අවුරුදු දෙකක පමණ දරුවන්ට අනතුරු පිළිබඳ එතරම් අවබෝධයක් නොමැති නිසා කිරිකැටියා අසල ගැවසෙන වැඩිහිටි දරුවන් කෙරෙහි වැඩි අවධානයක් ලබා දෙන්න. ඇතැම් විට වැඩිහිටි දරුවන්ට කිරිකැටියා පිළිබඳ ඊර්ෂ්‍යාවක් වැනි දෙයක් ඇතිවීමට හැකියි. මේ නිසා මවුපියන් දරුවන්ට ආදරය දැක්වීමේදී අතිශය පරිස්සම් විය යුතුයි.

අවට පරිසරය
කර්මාන්ත ශාලාවලින් පිටවන දුම්, අපද්‍රව්‍ය ආදිය කිරිකැටියාගේ සෞඛ්‍යයට බෙහෙවින්ම අහිතකරයි. එමෙන්ම අධික ඝෝෂාව නිසා කිරිකැටියාගේ නින්දට බාධා ඇතිවිය හැකියි. මේ නිසා මෙවැනි කරුණු කෙරෙහිද ඔබේ අවධානය යොමු කරන්න.

පවුල් සෞඛ්‍ය සේවා නිලධාරිනිය
මව නිවෙසට පැමිණි වහාම තම ප්‍රදේශය භාරව සිටින පවුල් සෞඛ්‍ය නිලධාරිනිය දැනුම්වත් කරන්න. රෝහලේ ඔබ ගත කරන කාලයේදී එහි කාර්ය මණ්ඩලය ඔබේ හා දරුවාගේ සෞඛ්‍ය තත්ත්වය යහපත්ව පවත්වා ගැනීමට උදවු වූ ආකාරයෙන්ම නිවෙසට පැමිණි පසු ඒ පිළිබඳ සොයා බලන්නේ පවුල් සෞඛ්‍ය නිලධාරිනියයි. මෙහිදී ඔබේ හා දරුවාගේ ශාරීරික හා මානසික අපහසුතා මඟහරවා ගැනීමටත්, නිසි පරිදි සායනවලට සහභාගි වීමටත් අවශ්‍ය දින පිළිබඳ උපදෙස් ලබා ගැනීමට හැකිවනු ඇත.

පසු ප්‍රසව සමය
දරු ප්‍රසූතියෙන් පසු වැදගත්ම කාලය පසු ප්‍රසව සමයයි. ඒ කාලය තුළදී ඔබට අවශ්‍ය නින්ද හා විවේකයත්, සෞඛ්‍ය අධ්‍යාපන ඒකකය මඟින් ඉගෙන ගත් ව්‍යායාමත් අමතක නොකර විටමින්ද නොකඩවා ගැනීමට උනන්දු වන්න.
දරු ප්‍රසූතියෙන් පසුව ඔබගේත්, දරු පැටියාගේත් ආරක්ෂාව තවත් දුරට තහවුරු කර ගත යුතුයි. බොහෝ දෙනෙක් දරු ප්‍රසූතිය අවසන්වීමත් සමඟම මව සහ දරුවා සියලු අවදානම් තත්ත්වවලින් නිදහස් වූණා යැයි සිතයි. එහෙත් කවර ක්‍රමයකට දරුවා ප්‍රසූත කළත් දරු ප්‍රසූතියත් සමඟම ඇතිවන ශාරීරික වෙනස්කම් හා සෞඛ්‍ය ගැටලුවලට මුහුණදීමට සිදුවෙයි. එමෙන්ම අලුත උපන් දරුවාට ද මෙවැනි ගැටලු ඇතිවිය හැකියි.
දරුවා ඉපදී දින 42ක් පමණ ගතවන තුරු ගැටලු පිළිබඳ ඉතා හොඳ කල්පනාවකින් සිටීමෙන් ඒවා අවම කරගත හැකිය. මේ සඳහා ප්‍රජා සෞඛ්‍ය වෛද්‍ය කාර්ය මණ්ඩලය හා පවුල් සෞඛ්‍ය නිලධාරිවරයාගෙන් සහාය ලබාගන්න.

විශේෂයෙන් දරුවාගේ පිරිසිදුකම කෙරෙහි විශේෂ අවධානයක් යොමු කරන්න. ආසාත්මිකතාවලට දරුවා ගොදුරු වීමට මෙය ප්‍රධාන හේතුවක් විය හැකියි.
මවගේ ගැටලු
පසු ප්‍රසව කාලය තුළ මවට ඇතිවිය හැකි සෞඛ්‍ය ගැටලු කෙරෙහි අවධානය යොමු කරන්න.
• යෝනි මාර්ගයෙන් අධිකව රුධිරය ගැලීම.
• යෝනි මාර්ගයෙන් දුගඳ හමන ශ්‍රාවයක් පිටවීම (උණ රෝගය ඇතිව හෝ නැතිව)
• අධික හිසරදය
• පපුවේ වේදනාව, හතිය, හුස්ම ගැනීමේ අපහසුතාවක් ඇතිවීම.
• කකුලේ කෙණ්ඩවල වේදනාව සමඟ ඇවිදීමට අපහසුතාවක් ඇතිවීම.

• දින දෙකකට වඩා ඇතිවන උණ
මේ රෝග හෝ රෝගවලින් එකක් හෝ පැවැතියේ නම් ඉතා ඉක්මනින් වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර සඳහා යොමුවන්න. පැයක, දෙකක හෝ ප්‍රමාදය සමහර විටක ඔබගේ ජීවිතයට අවදානමක් තිබෙන බව මතකයේ තබා ගන්න.
දරුවාගේ ගැටලු
මේ කාලයේ දරුවාට ඇතිවිය හැකි සෞඛ්‍යමය ගැටලු
• හොඳින් මවුකිරි උරාබොමින් සිටි දරුවා මවුකිරි උරාබීමට දක්වන අපහසුව හෝ කිරි උරාබීම ප්‍රතික්ෂේප කිරීම.

• කිරි උරා බොන විට දරුවා නිල් පැහැ ගැන්වෙනවාද යන්න.
• කෙඳිරිගෑමක් සහිත හුස්ම ගැනීම.
• දුර්වල හැසිරීම.
• අතපය සුදුමැලි වීම, සීතලවීම, අප්‍රාණික ගතියක් පෙන්වීම.
• ඉපදී දින 100කට පසුවත් පවතින ඇඟ කහපාට වීම.
• පෙකණිය මඟින් දුගඳක් වහනය වීම හා ශ්‍රාවයක් පිටවීම.
දරුවාගේ ද මෙවැනි රෝග තත්ත්වයන් හඳුනාගත් වහාම වෛද්‍ය උපදෙස්වලට යොමුවන්න. රෝහලේදීත් නිවෙසේදීත් දරුවාගේ මව හැර වෙනත් අය සිඟිත්තා අතපත ගෑමෙන් දරුවා රෝගී වීමට ඇති ඉඩකඩ වැඩි බව මතකයේ තබාගන්න.

ලයනි රසිකා නිරෝෂිණී


යූ.එල්.පී. කාරියවසම්
හෙද සොහොයුරිය,
ද සොයිසා කාන්තා රෝහල
16 වාට්ටුව

ප්‍රථම යෝනි සංසර්ගයේ දී කන්‍යා පටලය බිඳී ගියේ නැද්ද?

ගැහැණු දරුවෙකුට කන්‍යාවී Virgin යන නම ලැබී ඇත්තේද මෙම පටලය නිසාම විය හැකිය. මේ නිසාම මෙම පලටය පිළිබඳව ලාංකීය සමාජය තුළ මුල් බැසගත් මතයන් අපට බැහැර කළ නොහැක. එහෙත් කන්‍යා පටලය (කුමරි පටලය - Hymen) පිළිබඳව විද්‍යාත්මකව හැදෑරීමේදී පෙනී යන ප්‍රධානම කරුණක් වන්නේ කන්‍යා පටලය පිළිබඳව තවමත් ලාංකික සමාජය තුළ ඇත්තේ මිත්‍යා මතයන් රැසක් බවයි.

 මෙම මිත්‍යා මත නිසා බොහෝ කාන්තාවන් පීඩාවට පත්ව සිටින බවද නොරහසකි. කාන්තාවකගේ කන්‍යා පටලය පිළිබඳව දිග හැරෙන මෙම ලිපියට ප්‍රජා වෛද්‍ය විද්‍යාව පිළිබඳ විශේෂඥ වෛද්‍ය ආරියසේන යූ. ගමගේ මහතා අදහස් දැක්වූයේ මෙසේයි.
ශී‍්‍ර ලංකාවේ වෙසෙන බොහෝදෙනෙක් කන්‍යා පටලය පිළිබඳව වැඩි අවධානයකින් සිටින බව පෙනෙනවා. නමුත් මේ කන්‍යා පටලය පිළිබඳව පැතිර තිබෙන මති මතාන්තර බොහොමයක් මිත්‍යා මතයන් වෙනවා.
විවිධ ඝනකමින් යුත් කන්‍යා පටලය යෝනි මාර්ගයේ පිටත විවරයේ සිට සෙන්ටිමීටර් 1/2 පමණ ඇතුළතින් පිහිටා තිබෙනවා.

කන්‍යා පටලය මැද පිහිටි සිදුර ගෝලාකාර, ඕවලාකාර, පැල්මක් ලෙස, සිදුරු කිහිපයක් සහිත දැලක් ලෙස, හෝ මලක් සේ රැලි සහිත සිදුරක් ලෙස පිහිටා තිබිය හැකියි. කන්‍යා පටලයේ ප්‍රමාණය මැද ඇති සිදුරේ ප්‍රමාණය අනුව වෙනස් වෙනවා. තුනී, කැඩෙන සුළු සාමාන්‍ය ලෙස ඝනකමින් යුත්, ඉලාස්ටික් මෙන් ඇදෙන සුළු කන්‍යා පටල දැකිය හැකියි.
කලාතුරකින් සමහර ගැහැණු ළමුන්ට කන්‍යා පටල උපතේදී නොපිහිටන අතර සමහර දරුවන්ගේ කන්‍යා පටලය ඝනකමින් වැඩි වෙනවා. එමෙන්ම තුනී ඇදෙන සුළු කන්‍යා පටලයද මැද රැලිවලින් යුත් සිදුරක් සහිත ඉලාස්ටික් මෙන් ඇදෙන සුළු කන්‍යාපටල සංසර්ගයේදී බිදී නොයාමට ඉඩකඩ තිබෙනවා. ඝනකම කන්‍යා පටල පිහිටි ගැහැණු ළමුන්ගේ කන්‍යා පටල ඉවත් කිරීම සඳහා නිර්වින්දන තත්ත්ව යටතේ ශල්‍යකර්ම සිදු කිරිමටද සිදුවෙනවා.
එමෙන්ම සමහර ගැහැනු දරුවන්ගේ කන්‍යා පටලය යෝනි විවරයේ කුඩා ගැට්ටක් ලෙස පිහිටීමටද හැකියාව තිබෙනවා. එවැනි කාන්තාවන්ටද පළමු සංසර්යේදී රුධිර පිටවීමක් සිදුවන්නේ නැහැ. කන්‍යා පටලය ඉරී ගිය ස්ථානයේ රුධිර නාල නොතිබුණා නම් හෝ එම ස්ථානය තුනී නම් පැහැදිලි රුධිර ගලනයක් දැකිය හැකි වන්නේ නැහැ.

කන්‍යා පටලය ඉතා තුනී ගැහැණු දරුවන් බයිසිකල් පැදීම, ක්‍රීඩා කිරීම, ගස් නැගීම වැනි ක්‍රියාවන්වලදී නොදැනුවත්වම කන්‍යා පටලය ඉරී යාමකට ලක්විය හැකියි.
කන්‍යාවක් Virgin නම් මධුසමයේ ප්‍රථම රාත්‍රියේදී සිදුවන ප්‍රථම යෝනි සංසර්ගයේදී කන්‍යා පටලය බිදී රුධිර ගලනයක් සිදුවිය යුතු බව බොහෝ අයගේ මතයක් වෙනවා. එහෙත් එය ඉතාම වැරදි මතයක් වෙනවා. අප කළ සමීක්ෂණවලට අනුව ලංකාවේ කන්‍යාවන්ගෙන් තුනෙන් පංගුවකට ප්‍රථම සංසර්ගයේදී රුධිර ගලනයක් සිදු නොවූ බවට වාර්තා වුණා.
ගැහැණු දරුවෙකු වැඩිවියට පත් වූ පසු ඔසප් වීම හෙවත් ආර්තවය මසකට වරක් සිදුවෙනවා. ගර්භාෂයෙන් මසකට වරක් පිටවන රුධිරය එහි ගෙල හරහා යෝනි මාර්ගයට පැමිණ කන්‍යා පටලයේ සිදුර තුළින් පිටතට ගලා එනවා. මේ සඳහා එම පටලයේ පවතින සිදුර හොඳටම ප්‍රමාණවත් වෙනවා.
කන්‍යා පටලයක් නැති කෙනෙකුට අලුතින් කන්‍යා පටලයක් සවි කිරීමේ හැකියාවක් නැහැ. එහෙත් ඝනකමට පිහිටි කන්‍යා පටලයක් ඉරී ඇත්තේ එක තැනකින් හෝ දෙතැනකින් පමණක් නම් එය ඉතා සියුම් සැත්කමකින් දියවන සුළු මැහුම් යොදා නිවැරදි කළ හැකියි.
කන්‍යා පටලයේ ස්වභාවය හා එහි පිහිටීම ලිතොටොමී ඉරියව්ව (Lithotomy Position) ට පැමිණීමෙන් පරීක්ෂා කර ගැනීමේ හැකියාව පවතිනවා. එය වෛද්‍යවරයෙකු ලවා හෝ තමන්ටම පරීක්ෂා කර ගැනීමේ හැකියාවද පවතිනවා.
කන්‍යා පටලය තිබියදී වුවත් කාන්තාවක් ගර්භණී වීමේ ඉඩකඩ පවතිනවා.
පිරිමියා විසින් මුදා හරිනු ලබන ශූක්‍රානු යෝනි ස්‍රාවය සමඟ එකතු වී කන්‍යා පටලයේ සිදුර හරහා පීනා ගොස් යෝනි මාර්ගයට ඇතුලු වීමෙන් පසු පැලෝපීය නාලයේදී ඩිම්බයක් සමඟ සංසේචනයෙන් කාන්තාවක් ගර්භණී වීමේ ඉඩකඩ පවතිනවා.

දුමින්ද සම්පත්
දිණමින
(arogya)

ගර්භණී කාලයේදී මවට ඇතිවන ගැටලු 20ක්

1. ගර්භණී කාලයේදී අසාමාන්‍ය ලෙස ඇතිවන අධික වමනය රෝගයක්ද?

මුල් ගර්භණී අවධියේදී වමනය, ඔක්කාරය ඇති වීම සාමාන්‍ය තත්ත්වයක් ලෙස හඳුනා ගන්න පුළුවන්. ඒත් ප්‍රමාණය ඉක්මවා වමනය නිසා මවට අපහසුතාවක් ඇති වූයේ නම් වෛද්‍ය උපදෙස්වලට යොමු වී ප්‍රතිකාර ලබා ගැනීම අතිශයින්ම වැදගත්. විශේෂයෙන් ගර්භණී සමයේදී ඇතිවන Hyperemesis gravidarum හෙවත් ගර්භණී අවස්ථාවේ ඔක්කාරය මවගේ වකුගඩු ක්‍රියාකාරීත්වය ඇතුළු අංග ගණනාවකට බලපෑම් කළ හැකි රෝගී තත්ත්වයකි. මේ තත්ත්වය ගර්භණී කාන්තාවන්ගෙන් සියයට 75ක් - 85ක් අතර පිරිසකට පවතින රෝගී තත්ත්වයකි.

2. අසාමාන්‍ය ලෙස කකුල් ඉදිමීමට කළ යුත්තේ කුමක්ද?

ගර්භණීතාවයේ සාමාන්‍ය තත්ත්වයක් ලෙස කකුල් ඉදිමුම හඳුනාගත හැකි වුවත් මෙලෙස යටි පතුල්, දෙපා ඉදිමුම සඳහා හේතුව කුමක්ද යන්න විමසා බැලීමට වෛද්‍යවරයකුගෙන් උපදෙස් ගන්න. මුහුණ, අත්, පා මෙලෙස ඉදිමී ඇති නම් ඒ සඳහා හේතු වී ඇත්තේ අධික රුධිර පීඩනය විය හැකිය. මේ ඉදිමුම රුධිර පීඩනයෙන් වෙන් කර හඳුනා ගැනීම වැදගත් කරුණකි. ඒ සඳහා වෛද්‍ය ප්‍රතිකාරවලට යොමු වන්න.

3. ගර්භණී සමයේ බර වැඩ කිරීමෙන් මවට හා දරුවාට සිදුවිය හැකි හානිය කෙබඳුද?

ගර්භණී සමයේ මුල් මාස තුන ඇතුළත හැකි තරම් බර වැඩවලින් අෑත් විය යුතුය. එමෙන්ම ගර්භණී කාලය අවසන් වන තෙක්ම වඩා වෙහෙසකාරී කටයුතුවල යෙදීම නිසා මවට මෙන්ම කුසේ සිටින දරුවාටද යම්කිසි හානියක් එල්ල වියහැකිය. ගර්භණී කාලය ඇතුළත මවට මෙන්ම දරුවාටද ශක්තිය අවශ්‍ය වෙයි. වඩා වෙහෙසකාරී කටයුතුවල යෙදීම නිසා ශක්තිය වැඩියෙන් වැය වේ. මේ නිසා,

• අඩු බර උපත් ඇති වීම.

• ගබ්සා වීමේ අවදානම.

• නොමේරූ ළදරුවන් බිහි වීම.

• සාමාන්‍ය නිරෝගීතාවයෙන් තොර දරුවන් බිහි වීම.

4. ගැබ් ගැනීම පිළිබඳ මවගේ නොදැනුම්වත්කම නිසා ගන්නා ආහාරපානවලින් ඇතිවිය හැකි අනතුරු මොනවාද?

වෛද්‍ය විද්‍යාවට අනුව මවට ආහාරවලින් අගුණතා පෙන්නුම් නොකරයි. එහෙත් ඇතැම් ආහාර ගැනීමෙන් ගබ්සා වීම් ඇති විය හැකි ආකාරය පිළිබඳ ජන වහරේ කියැවේ. මේවා පිළිබඳ සාක්‍ෂි සහිත නිදසුන් නොමැත. එහෙත් යම් කිසි මවකට යම් ආහාරයක් ගැනීමෙන් ආසාත්මිකතා ඇති වූයේ නම් එවැනි ආහාරවලින් වැළකී සිටීම වැදගත් කරුණකි. ගර්භණී සමයත් සමඟම මව අම්ල පිත්ත රෝගයෙන් පීඩා විඳීමට සිදුවන නිසා දැවිල්ල අධික ආහාර, තෙල් ආහාර ආදියෙන් පරිස්සම් විය යුතුය.

5. සිසේරියන් සැත්කමක් කිරීමට සිදුවන්නේ ඇයි?

සිසේරියන් සැත්කම කිරීමට හේතුවන ප්‍රධාන සාධක අතර මවගේ හා දරුවාගේ හේතු සාධක පවතී. දරුවා සම්බන්ධ හේතු වශයෙන්,

• දරුවාගේ බර වැඩි වීම.

• දරුවාගේ හෘදයේ ශබ්දය අඩු වීම.

• බහු ගර්භණීතාව (නිවුන්, තුන් නිවුන් ආදී)

• නොමේරූ දරුවන්.

මවට ඇති විය හැකි අපහසුතා නිසාද සිසේරියන් සැත්කම නියම කරයි. මව දියවැඩියා රෝගියෙක් නම් මේ පිළිබඳ සලකා බලයි. මව හදිසි අනතුරකට පත්වීම හෝ එවැනි හේතුවක් නිසා ඇතිවන රුධිර වහනය නිසාද මවගේ වැදෑමහ පහළින් පිහිටීම නිසාත් සිසේරියන් සැත්කම කිරීමට සිදු වේ.

6. සිසේරියන් සැත්කමට භාජන වූ මවකට එම සැත්කම ඔස්සේ උපරිම දරුවන් කී දෙනෙක් බිහි කළ හැකිද?

සාමාන්‍යයෙන් දක්වන ආකාරයට මේ ගණන 3කි. මෙයට හේතුව වන්නේ ගර්භාෂය සම්බන්ධයෙන් ඇති වන ගැටලුකාරී තත්ත්වයකි. එහෙත් දරුවන් සංඛ්‍යාව සහ මවගේ සෞඛ්‍ය තත්ත්වයට අනුව මේ දරුවන් සංඛ්‍යාව 4 දක්වා ඉහළ යන අවස්ථාද තිබේ.

7. පළමු දරුවා සිසේරියන් සැත්කමට භාජනය කළ පසු දෙවැනි දරුවාත් සිසේරියන් සැත්කමට භාජන කළ යුතුද?

පළමුවෙන් මව සිසේරියන් සැත්කමට භාජනය කිරීමට හේතුව විමසා බැලීමෙන් මේ තත්ත්වය වෙනස් විය හැකිය. මුල්ම දරුවා මවගේ වැදෑමහ පහළින් පිහිටීම නිසා සිසේරියන් සැත්කමට භාජන කළත්, දෙවැනි දරුවා බිහි කිරීමේදී වැදෑමහ සාමාන්‍ය තත්ත්වයට පත් වී තිබේ නම් නැවැතත් සිසේරියන් සැත්කමක් කිරීමට අවශ්‍ය නැත.

8. ගර්භණී කාලයේ තේ‍රඩින් කිරීම, ක්‍යුටෙක්ස්, ලිප්ස්ටික් භාවිතය, හිස කෙස් ඩයි කිරීම, රුව වඩන පෙති භාවිතය සුදුසුද?

සමට බාහිරින් සිදු කරන දේවල්වලින් අහිත කර තත්ත්වයක් ඇති නොවුණත්, ආසාත්මික වූයේ නම් පමණක් ඒවායෙන් වළකින්න. විශේෂයෙන් රුව වැඩීමට පෙති භාවිතය ගර්භණී මවට සුදුසු නැත. එවැනි පෙති භාවිත කිරීමට පෙර විශේෂඥ වෛද්‍ය උපදෙස් ගන්න.

9. ගර්භණී සමයේ මවගේ රෝගී තත්ත්ව දරුවාට බලපානවාද?

මව දියවැඩියාව, අධික රුධිර පීඩනය, හෘද රෝග වැනි නිදන්ගත රෝගී තත්ත්වයන්ගෙන් පෙළේ නම් ඒ පිළිබඳ ප්‍රසව හා නාරි විශේෂඥ වෛද්‍යවරයා දැනුම්වත් කළ යුතුය. එමෙන්ම මේ සඳහා නිසි ප්‍රතිකාරවලට යොමු විය යුතුය. මව ගර්භණී කාලයේ පැපොල රෝගයෙන් පෙළේ නම් මේ රෝගී තත්ත්වය දරුවාටද ඇති විය හැකිය. මවගේ නියුමෝනියාව, ඇදුම වැනි රෝග දරුවාට බලපාන බැවින් නියමිත ප්‍රතිකාරවලට යොමු වන්න.

10. හදිසි අනතුරු, වැටීම්. තැළීම් නිසා අධික රුධිර වහනයක් සිදු වූයේ නම්?

කුමන හෝ රුධිර වහනයක් සිදු වූයේ නම් අනිවාර්යයෙන්ම රෝහල් ගත විය යුතුය. මෙවැනි හදිසි අනතුරු නිසා දරුවාට ප්‍රබල හානියක් සිදු විය හැකි නිසා ඔබේ ආරක්‍ෂාව පිළිබඳ වැඩි අවධානයක් යොමු කරන්න.

11. පළමු දරුවා ගබ්සා වුවහොත් දෙවැනි දරුවා ගබ්සා වීමට අවදානමක් තිබේද?

මෙවැනි අනියත බියක් ඇතිකර ගත යුතු නැත. එහෙත් දරුවන් කිහිපදෙනක්ම ගබ්සා වූයේ නම් අවදානමක් තිබේ. මුල් දරුවා ගබ්සා වූයේ නම් ඊළඟ දරුවා පරිස්සම් කර ගත යුතු ආකාරය පිළිබඳ වෛද්‍යවරයා උපදෙස් ලබා දෙයි. වයස අවුරුදු 30ට අඩු මවක් ගබ්සා වීම එතරම් බිය විය යුතු දෙයක් නොවන අතර 30ට වැඩි මවක් ගබ්සා වීම නම් ගැටලුකාරී තත්ත්වයකි. වෛද්‍ය උපදෙස්වලට යොමු වීම අතිශය වැදගත් කරුණකි.

12. මව අඩුබර නම් දරුවා අඩුබර වෙනවද? එය වළක්වා ගන්නේ කෙසේද?

මවගේ ශරීර ස්කන්ධ දර්ශකය හෙවත් BMI අගය නියමිත පරිදි පවත්වා ගත නොහැකි වූයේ නම් අඩු බර උපතක් අපේක්‍ෂා කළ හැකිය. මෙහිදී මවගේ පෝෂණ උෟනතා මඟ හරවා ගැනීම, රෝගී තත්ත්වයන්ට නියමිත ප්‍රතිකාර ගැනීම, නියමිත බර පවත්වා ගැනීම මඟින් නිරෝගී දරු සම්පතක් ලබාගත හැකිය.

13. පළමු දරුවා විකෘති නම් දෙවැනි දරුවාත් විකෘත වීමට අවදානමක් තිබේද?

මුල් දරුවා විකෘති නම් ඒ සඳහා හේතු සාධක සොයා බැලිය යුතුය. විශේෂයෙන්,

• ලේ ඥාති සම්බන්ධතා

• ජානමය ප්‍රශ්න

මෙහිදී ජානමය ප්‍රශ්න තිබේ නම් නැවතත් ගර්භණීතාව අපේක්‍ෂා නොකරන ලෙසට මවට උපදෙස් ලබා දෙයි.

14. රසායනාගාර හෝ එවැනි රසායනික ද්‍රව්‍ය සමඟ නිරන්තරව ගැටීමට මවකට සිදු වූයේ නම් දරුවාට ඉන් බලපෑමක් සිදු විය හැකිද?

ආඝ්‍රාණයත් සමඟ මේ විස ද්‍රව්‍ය මවගේ ශරීරයට ඇතුළු විය හැකිය. ඒවා ස්පර්ශයෙන්ද මවගේ ශරීර ගත විය හැකිය. ඒ ඒ රසායනික ද්‍රව්‍යයේ විස ස්වභාවය අනුව වෙනස් වුවද මෙවැනි රසායනික විස ද්‍රව්‍ය ගර්භණී මවට සුදුසු නැත.

15. ගර්භණී මව පිසීමට හා ආහාරයට ගැනීමට භාවිත කරන උපකරණවලින් ඇති විය හැකි හානිය කෙබඳුද?

ඇලුමිනියම් භාජනවලින් හැකි තරම් අෑත් වී මැටි හා මල නොබැඳෙන වානේ උපකරණ භාවිතයට ගන්නේ නම් වඩා හොඳයි. මෙය රෝග රැසකින් ආරක්‍ෂා වීමට හේතු වන්නකි.

16. මව ඇතැම් සුවඳ ද්‍රව්‍ය ආඝ්‍රාණය කිරීම නිසා දරුවාට ඇති විය හැකි බලපෑම කෙසේද?

ඇදුම රෝගයෙන් පෙළෙන මවක් නම් (Air freshner) සුවඳ ද්‍රව්‍ය ආඝ්‍රාණය කිරීමෙන් එම රෝගී තත්ත්වය වර්ධනය වීමට හැකියාව පවතී. එය කුසේ සිටින දරුවාටත් බලපෑමක් විය හැකිය. එහෙත් යම්කිසි මවකට එවැනි සුවඳ ද්‍රව්‍ය නිසා අපහසුවක් ඇති වූයේ නම් පමණක් ඉන් අෑත් වන්න.

17. ගර්භණී මව වේදනා නාශක ගැනීමේදී පරිස්සම් විය යුතුද?

වෛද්‍ය උපදෙස් මත ඒවාට යොමු වන්න. නියමිත ප්‍රමාණයෙන් ලබා ගැනීම වරදක් නැත.

18. අවදානම් සහිත මවක් ආරක්‍ෂා විය යුත්තේ කෙසේද?

ගර්භණී සමයේ අතුරු ආබාධ ඇති වීමේ වැඩි ඉඩකඩක් පවතී. වයස අවුරුදු 17ට අඩු නම් හා 35ට වැඩි නම් මව විශේෂ අවධානයකින් පසුවිය යුතුය.

• පළමු වර ගැබ් ගැනීම, පස් වැනි වර හෝ පස් වැනිවර ඉක්ම වූ ගැබ් ගැනීම.

• පෙර ගබ්සා වීම්

• මළ දරු උපත්

• මවගේ නිධන් ගත රෝග

• පූර්ව ප්‍රසව රුධිර වහනය වැනි රෝගී තත්ත්වයන් කෙරෙහි අවධානය යොමු කරමින් වෛද්‍ය උපදෙස්වලට යොමු වන්න.

19. කායික හා මානසික වශයෙන් පූර්ණ වූ දරුවකු බිහි කරන්නේ කෙසේද?

මවගේ හා පියාගේ මානසික තත්ත්වය දරුවාට සෘජුවම බලපාන බැවින් ගර්භණී සමය තුළ මවුපිය දෙපළගේ මානසික තත්ත්වය උපරිම අයුරින් පවත්වා ගත යුතුය.

• මව නිතර සතුටින් කාලය ගත කිරීම.

• පොත්පත් කියැවීම, දරු සෙනෙහස පිළිබඳ ගීත, චිත්‍රපට රසවිඳීම.

• ආගමික කටයුතුවල නිරත වීම වැනි එදිනෙදා සරලව කළ හැකි ක්‍රියාකාරකම්වල යෙදෙන්න.

20. ගර්භණී මවට ඇයගේ සැමියාගෙන් ඉටුවිය යුතු වගකීම කෙසේද?

ගැබිනි මවට නිතර හිතරක චර්යාවන් පවත්වා ගැනීමට ඇයගේ සැමියාගෙන් උපරිම සහයෝගය අවශ්‍ය වෙයි. විශේෂයෙන් මද්‍යසාර හා දුම් වැටි භාවිතයෙන් ඉවත් වීම මවගේ මෙන්ම දරුවාගේද සෞඛ්‍යයට හිතකරය. මවගේ අවදානම් තත්ත්ව පිළිබ¼ද නිරන්තර අවදි‍ේ සිටීමත් අවබෝධයෙන් ලිංගික සම්බන්ධතා පැවැත්වීමත් මේ අතර ප්‍රධාන වෙයි.

ලයනි රසිකා නිරෝෂිණී

ගැබිනි සමයේ මතුවන යකඩ ඌනතාව

ගැබිනි සමයේ මතුවන යකඩ ඌනතාව

විවාහ ජීවිතයට ඇතුළත්වන සෑම කාන්තාවකගේම ඒකායන අරමුණ වන්නේ නිරෝගිමත්, බුද්ධිමත් දරුවකු මෙලොවට බිහි කිරීමය. මේ අරමුණ කරා ළඟා වීමේදී නිරෝගී දරුවකු බිහිකිරීමට අවශ්‍ය වන කායික සුදුසුකම් මෙන්ම පෝෂණ අවශ්‍යතාද මූලික වේ.
මෙම පෝෂණ අවශ්‍යතා සපුරාගත යුතු වන්නේ ගර්භනී සමයට පෙර සිටමය. එසේ වීමට හේතුවන්නේ ගර්භනීභාවයට සහ එහි ප්‍රතිඵලයටත්, මව්කිරි දෙන සමයේ මවගේ ක්‍රියාකාරීත්වයටත් පෝෂණ තත්ත්වය සෘජුවම බලපාන හෙයිනි.
ගර්භනී සමයේදී පෝෂණ අවශ්‍යතාවයන් පිළිබඳව වඩාත් සැලකිලිමත් විය යුත්තේ මෙම කාලසීමාව මවට මෙන්ම ඉපදීමට සිටින දරුවාට ද විශාල වශයෙන් බලපාන නිසාය. විශේෂයෙන්ම සෙසු පෝෂක අවශ්‍යතාවයන් සමග යකඩ අවශ්‍යතාවය මෙම අවධියේදී වඩාත් ප්‍රමුඛ වේ. අවශ්‍ය තරම් යකඩ නොලැබීම හේතුකොටගෙන යකඩ ඌනතා නිරක්‌තිය ඇතිවේ. මෙය මවගේ මෙන්ම කලල වර්ධනයට ද දැඩි බලපෑම් ඇති කරවන තත්ත්වයක්‌ වේ.
සාමාන්‍යයෙන් ගර්භනී මවකගේ රුධිරයේ හිමොග්ලොබින් සාන්ද්‍රණය 11ග0ටරැdක (ඩෙසිලීටරයට ග්‍රෑම්) පමණ විය යුතු අතර වයස අවුරුදු 15 ට වැඩි ගර්භනී නොවන කාන්තාවන්ගේ රුධිරයේ හිමොග්ලොබින් සාන්ද්‍රණය 12ග0ටරැdක පමණ විය යුතු බවට නිර්දේශ කර ඇත.
රුධිරගත හිමොග්ලොබින් සාන්ද්‍රණය ඩෙසි ලීටරයකට ග්‍රෑම් 11 ට (11ටරැdක) වඩා අඩුවීම නිරක්‌තිය තත්ත්වය වන අතර රුධිරගත හිමොග්ලොබින් සාන්ද්‍රණය ඩෙසි ලීටරයකට ග්‍රෑම් 7 ක්‌ (7ටරැdක) හෝ ඊට වඩා අඩුවීම උග්‍ර නිරක්‌තිය ලෙසද හඳුන්වනු ලබයි. (ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය)
ශරීරයේ සහ ඇට මිදුළුවල සාමාන්‍ය යකඩ තැන්පතු අවසන් වීමෙන් පසුව යකඩ ඌනතා නිරක්‌තිය තත්ත්වය ඇතිවේ. යකඩ ඌනතා නිරක්‌තිය තත්ත්වය ඇතිවීමට වැඩි අවදානමක්‌ ඇති කණ්‌ඩායම් අතරට ප්‍රජනන අවධියේ පසුවන කාන්තාවන් සහ (මානසික ඔසප් වීම නිසා) ගර්භනී හෝ කිරි දෙන මව්වරුන් (යකඩ අවශ්‍යතාවය වැඩිවීම නිසා) ඇතුළත් කර තිබේ.
වර්තමානයේදී ශ්‍රී ලංකාවේ පවතින ප්‍රජා සෞඛ්‍ය ගැටලුවක්‌ බවට "යකඩ ඌනතාවය" පත්වී ඇති අතර ජාතික ආහාර සුරක්‍ෂිතතාවය පිළිබඳ සමීක්‍ෂණයට අනුව (2010) ගර්භනී නොවන වයස අවුරුදු 15 ත් - 49 ත් අතර කාන්තාවන්ගෙන් 22.2% ක්‌ද, ගර්භනී මව්වරුන්ගෙන් 16.7% ක්‌ද නිරක්‌තිය තත්ත්වයට ගොදුරු වී ඇත.
එසේම මෙම වයස්‌ කාණ්‌ඩයේ නිරක්‌තිය තත්ත්වයේ ව්‍යාප්තිය නාගරික, ග්‍රාමීය හා වතු අතර මෙන්ම දිස්‌ත්‍රික්‌ අතරද පැහැදිලිs විෂමතාවයක්‌ දක්‌නට ලැබේ.
ගැබිනි සමයේ යකඩ ඌනතා නිරක්‌තිය ඇති මව්වරුන් හඳුනාගැනීම
ශ්‍රී ලංකාවේ මව්වරුන් අතරින් 56% - 78% ත් අතර පමණ වූ පෝෂණීය නිරක්‌තිය මේ වනවිට 16% ක්‌ දක්‌වා අඩුවී ඇති බව වෛද්‍ය පර්යේෂණ ආයතනය විසින් වාර්තා කර ඇතත්, තවමත් මෙය ජාතික සෞඛ්‍යය ගැටලුවක්‌ බවට හඳුනාගෙන ඇත.
යකඩ ඌනතා නිරක්‌තිය ඇතිවීමට වැඩි අවදානමක්‌ සහිත කණ්‌ඩායම් අතර ප්‍රජනන අවධියේ කාන්තාවන් හා ගර්භනී හෝ කිරි දෙන මව්වරුන් ඇතුළත් වී තිබීම හරහා ද මෙම ගැටලුවේ පවතින ස්‌වභාවය අවබෝධ කරගත හැකිවේ.
මෙම අවධියේදී මව්වරුන් නිරක්‌තිය තත්ත්වයේ අවස්‌ථා තුනක්‌ යටතේ හඳුනාගැනීම සිදුකෙරේ.
* මද නිරක්‌තිය
* මධ්‍යම නිරක්‌තිය
* උග්‍ර නිරක්‌තිය
මව්වරුන්ගේ සායනික පරීක්‍ෂාවේදී අදාළ සෞඛ්‍ය නිලධාරීන් ඉහත තත්ත්වයන් සැලකිල්ලට ගෙන අවශ්‍ය කටයුතු සැලසීම හා දැනුවත් කිරීම සිදුකරනු ලැබේ.
ගැබිනි සමයේ යකඩ ඌනතා නිරක්‌තිය ඇති මව්වරුන් හඳුනා ගැනීම
මාතෘ මරණ ඇතිවීමේ වැඩි අවදානම
දරුවා බිහිවීමෙන් පසුව මව මරණයට පත්වීමේ දැඩි අවදානම (පරාජන්ම මරණ)
මාතෘ සංකූලතා ඇතිවීම
ගබ්සාවීමට ඇති අවදානම
නොමේරූ දරු ප්‍රසූතිය (ප්‍රාග් පරිණත දරුවන්)
කලලයේ ස්‌නායු පද්ධතියේ ආබාධ ඇතිවීමේ අවදානම
අඩු බර උපත් ඇතිවීම
මවට දෛනික කටයුතු කරගැනීමේ ධාරිතාවය අඩුවීම දරුවාගේ වර්ධනය හා සංවර්ධනය හීනවීමට ද හේතුවේ.
ෙµdaලේට - මෙම සමයේ මුල් සති කීපය තුළදී ෙµdaලේට අවශ්‍යතාවය ඉතා ඉහළ වන අතර බොහෝ කාන්තාවන් තමන් ගර්භනී බව නොදැනීම නිසා බොහෝ විට මෙම අත්‍යවශ්‍ය පෝෂකය කලලයට නොලැබී යා හැකිය. මෙම තත්ත්වය වළක්‌වා ගැනීමේ පෙර සූදානමක්‌ ලෙස යම් විවාහක කාන්තාවක්‌ තමන් දරුවකු අපේක්‍ෂා කිරීමට සැලසුම් කරන්නේ නම් එදින සිට ෙµdaලේට අම්ලය පෙති දිනපතා භාවිත කළ යුතුවේ. මෙමගින් ගැබිනි සමයේ ඇතිවිය හැකි රක්‌තහීනතාවය අවම කරගැනීමටද ඉඩ සැලසේ. ෙµdaලේට මගින් දරුවාගේ ස්‌නායු පද්ධතියේ ඇතිවිය හැකි ආබාධ වැළකෙන අතරම ඉහත කී අයුරින් ගැබිනි සමයට පෙර හා ගැබිනි සමයේදී ද ෙµdaලේට ගැනීමෙන් යහපත් ප්‍රතිඵල ළඟාකර ගත හැකිවේ.
යකඩ -
ගැබිනි සමයේ යකඩ අවශ්‍යතාවය ඉතා ඉහළය. ඉහළ යන රුධිර සෛල ප්‍රමාණය නිෂ්පාදනයට, කුස තුළ වැඩෙන කලලයේ වර්ධනයට හා ගර්භාෂයේ පටක හා කලල බන්ධය (වැදැමහ) වර්ධනයට ද යකඩ ඉතා අවශ්‍ය වේ.
ගර්භනී සමයේ දෙවැනි, තුන්වන මාස ආරම්භවීමත් සමගම යකඩ අවශ්‍යතාවය ඉහළ යන අතර එය ගර්භනී සමයේ අවසාන භාගය වනවිට උපරිම වේ. එසේම දරුවා බිහිවී කිරි ලබාදෙන අවධිය තුළදීත් යකඩ අවශ්‍යතාවය ඉතා ඉහළය. එබැවින් මෙම අවධි තුළදී ආහාර වේලට යකඩ අඩංගු ආහාර ප්‍රමාණවත් ලෙස එකතු කරගත යුතුද වේ.
ගර්භනී සමයේදී හා කිරි දෙන අවධියේදී යකඩ පෙති පරිපූරකයක්‌ ලෙස ගැනීමට නිර්දේශ කර ඇති අතර ගර්භනී සමයේ දෛනික යකඩ අවශ්‍යතාවය 50 පට සිට 110පට ක්‌ දක්‌වා වැඩිවේ. සියලුම ගර්භනී මව්වරුන්ට ගර්භනී අවස්‌ථාවේ පළමු සති 12 න් පසුව මුළු ගර්භනී සමය තුළද, ප්‍රසවයෙන් මාස 06 ක්‌ යන තුරුද යකඩ ෙµdaලික්‌ අම්ලය ලබාදීමට සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය කටයුතු යොදා ඇත. මෙහි අරමුණ වන්නේ අමතරව යකඩ 60පට ක්‌ ලබා දීමට කටයුතු කිරීමය. මෙම පෙති සමග විටමින් සී 50පට ක්‌ද ලබාදේ. මෙමගින් යකඩ අවශෝෂණය වැඩිදියුණු කිරීම සිදුවේ.
යකඩ පෙති හිස්‌බඩ ගැනීම ඉතා සුදුසුම හා නිවැරැදිම ක්‍රමය වුවත්, සමහර ගර්භනී කාන්තාවන්ට ඇතිවන ඔක්‌කාරය, වමනය වැනි අතුරු ආබාධ හේතුවෙන් ඔවුන් ආහාර වේලකින් පසුව යකඩ පෙති ගැනීම සුදුසුය.
යකඩ පෙති ගැනීම නිසා සමහර කාන්තාවන් හට ඇතිවන පීඩාකාරී බලපෑම් අවම කරගැනීමට නින්දට යැමට පෙර හෝ පලතුරු යුෂ සමග යකඩ පෙති භාවිත කළ හැකිය.
දරු ප්‍රසූතියෙන් මාස 06 ක්‌ යනතෙක්‌ නොකඩවා යකඩ පෙති ලබාගත යුතු අතර, එමගින් මවගේ ශරීරය තුළ තිබෙන යකඩ සංචිතය යථා තත්ත්වයට පත්වේ. එමෙන්ම මව රක්‌තහීනතාවයට ලක්‌වීමේ අවදානම ද අවම වේ. තවද ස්‌නායු ආබාධ සහිත දරුවන් බිහිකර ඇති මව්වරුන් ඊළඟ ගැබ්ගැනීම දක්‌වාමද ෙµdaලික්‌ අම්ලය නොකඩවා ලබාගත යුතුවේ.
යකඩ පෙති හා ෙµdaලික්‌ අම්ලය ගබඩා කිරීමේදී ඔක්‌සිකරණය වීමට හැකි නිසා වාතය ඇතුළු නොවන සේ අඳුරු ඇසුරුමක බහා හොඳින් වසා තැබිය යුතු වේ.
යකඩ අවශෝෂණයට ඇති බාධා -
තේ සහ කෝපිවල අඩංගු ටැනින් සහ කැෙµaන් යන රසායනික ද්‍රව්‍යයන් මගින් යකඩ අවශෝෂණයට බාධා ඇතිවේ. එනිසා ප්‍රධාන ආහාර වේලකට පැයක්‌ ඇතුළත හා පසු පැයක්‌ තේ හෝ කෝපි පානය නුසුදුසු වේ. තවද කැල්සියම් වැනි ඇතැම් අත්‍යාවශ්‍ය ඛනිජ ලවණද යකඩ අවශෝෂණයට බාධා ගෙන දේ. යකඩ පෙති සමග තේ, කෝපි, කිරි, කැල්සියම් බහුලව අඩංගු ආහාර, කෝලා වැනි බීම වර්ග හෝ කැල්සියම් පෙති එකවර ගැනීම ද නොකළ යුතුවේ. යකඩ හා කැල්සියම් පෙති අවස්‌ථා දෙකකදී පානය කිරීම සුදුසු වේ. එනම් උදැසන කැල්සියම් පෙත්තත් රාත්‍රියට යකඩ පෙත්තත් ලබාගත හැකිවේ.
ගැබිනි සමයේදී ෙµdaලේට යකඩ මෙන්ම කැල්සියම්, විටමින් සී හා අයඩින් අවශ්‍යතාවයද නියමිත පමණට සපුරාගත යුතුවේ.
ගැබිනි සමයේ ලබාගත යුතු යකඩ බහුල ආහාර
ගර්භනී සමයේදී වැඩිවන පෝෂණ අවශ්‍යතාවයන්ට සරිලන පරිදි පෝෂ්‍ය පදාර්ථ සපිරුණු ආහාර වර්ග ලබාගැනීම ඉතා වැදගත්ය.
සත්ත්ව ආහාර (හීම් යකඩ)
මස්‌ (ඌරු, එළු, හරක්‌) මාළු (මුහුදු මාළු, මිරිදිය මාළු, තෙල් සහිත මසුන්) කරවල, හාල්මැස්‌සන්, කලපු මත්ස්‍යයන් (ඉස්‌සන්, පොකිරිස්‌සන්, කූනිස්‌සන්) පීකුදු බිත්තර (බිත්තරවල අඩංගු දැ ශරීරයට උරා ගැනීම සඳහා විටමින් C අඩංගු ආහාරයක්‌ සමග කෑමට ගන්න.
ශාකමය ආහාර
තම්පලා, සාරණ, ගොටුකොළ, මුකුණුවැන්න, කතුරුමුරුංගා, කළු අලකොළ, කැරට්‌ සහ බීට්‌ කොළ, නිවිති මුරුංගා කරල් සහ කොළ නෙළුම් අල හා එළවලු.
ධාන්‍ය
සහල්, බඩ ඉරිඟු, කුරක්‌කන්
කව්පි, කඩල, මුං, පරිප්පු , උළුඳු, සෝයා බෝංචි
සත්ත්වමය ආහාර වලින් ලබාගන්නා යකඩ (හීම් යකඩ) ශාකමය ප්‍රභවයන්ගෙන් ලබාගන්නා යකඩවලට (හීම් නොවන යකඩ) වඩා පහසුවෙන් ශරීරයට අවශෝෂණය වේ. නමුත් ධාන්‍ය හා මාෂ භෝග වර්ග බීජ අංකුර ඇදෙන තෙක්‌ (ප්‍රරෝහණය) පෙඟවීමෙන් හා විටමින් C බහුල ආහාර කෑමවේලට එක්‌කර ගැනීමෙන් නිර්මාංශ ආහාරවල ඇති යකඩ අවශෝෂණය කිරීමේ හැකියාව වැඩිකළ හැකිය. (දෙහි, දොඩම්, නෙල්ලි, පේර, කාමරංගා, වෙරළු, සියඹලා, තක්‌කාලි, ගොටුකොළ සහ කතුරුමුරුංගා විටමින් C බහුල ආහාර වේ.)
ආන්තික රෝග ප්‍රතිකාරය සහ පාලනය
ගර්භනී සමයේ මවගේ නිරක්‌තිය වළක්‌වාලීම සඳහා ආන්තික පණු රෝග පාලනය හා වැළැක්‌වීමට මෙබෙන්ඩසෝල් පණු ප්‍රතිකාරය පළමු ෙත්‍රෙමාසිකය (සති 12 න් පසුව) අවසන් වූ විගස ලබාදෙනු ලැබේ. ආන්ත්‍රික පණු ආසාදන වැළැක්‌වීමට උපකාරී වන පාවහන් භාවිතය, ක්‍රමානුකූලව වැසිකිළි ගොඩනැගීම හා භාවිතය, සෞඛ්‍යාරක්‍ෂිත ජල සැපයුම, කෑමට පෙර වැසිකිළි භාවිතයෙන් පසුව දැත් සේදීම වැනි යහපත් සෞඛ්‍ය පුරුදු පවත්වා ගැනීමද ඉතා අවශ්‍යයි.
ගර්භනී සමයේ මැලේරියා රෝගය පාලනය කිරීම
ගර්භනී සමයේ මැලේරියා රෝගයට ඉතා පහසුවෙන් ගොදුරු වීමට හැකියාවක්‌ ඇති අතර මැලේරියා රෝගය ද නිරක්‌තිය සඳහා බලපායි. මැලේරියාව රෝගය බහුලව පවතින ප්‍රදේශවල ජීවත්වන ගර්භනී මව්වරුන්ට පළමු ෙත්‍රෙමාසිකය අවසන් වූ පසුව සහ පසු ප්‍රසව සමයේ (දරු ප්‍රසූතියෙන් දින 42 ක්‌ දක්‌වා) රෝග වැළඳීමෙන් ආරක්‍ෂා වීමට ක්‌ලෝරෝකුවින් පෙතිs 02 ක්‌ කෑමට පසු සතියකට වරක්‌ ලබාදෙනු ලැබේ. එසේම මැලේරියා රෝගය බහුල ප්‍රදේශවල සිටින සියලුම මව්වරුන් ප්‍රථමවරට සායන වෙත පැමිණි අවස්‌ථාවේදී මැලේරියා රෝගය සඳහා වන රුධිර පරීක්‍ෂාවට භාජනය කිරීමද සිදුකෙරේ.

වෛද්‍ය නිල්මිණී හේමචන්ද්‍ර
ප්‍රජා වෛද්‍ය විශේෂඥ
පවුල් සෞඛ්‍ය කාර්යාංශය
සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය

දොළදුක ඇතිවීම

දොළදුක ඇතිවීම

නිරෝගී දරු ප්‍රසූතියකට අනුගමනය කළ යුතු ගැබිනි සමයේ වත් පිළිවෙත් හෙවත් ගර්භපරි චර්යාවේ පළමු පියවර ලෙස හැඳින්වෙන ගැබ් ගැනීමක්‌ සිදුවූ දින සිට මාස තුනක කාලය පිළිබඳව පසුගිය සතියේ අපගේ අවධානයට යොමුවිය.

පළමු මාස තුන තුළ සිදුවන්නේ හටගත් කලලය වර්ධනය වෙමින් ශරීර අවයව ඇතිවී දරුවකු නිර්මාණය වීමය. මෙය අංග අභිජනනය ලෙස හඳුන්වනු ලැබේ. මෙලෙස නිර්මාණය වූ දරුවකු කෙමෙන් කෙමෙන් වර්ධනය වීම සිදුවන්නේ ගර්භපරිචර්යාවේ දෙවැනි තෙවැනි පියවර වලදීය.

දෙවැනි පියවර

ගර්භපරිචර්යාවේ දෙවැනි පියවර ලෙස තෙවැනි මාසයේ සිට හයවැනි මාසය දක්‌වා වූ කාලය හැඳින්වේ. මෙම දෙවැනි පියවරේදී සිදුවන සුවිශේෂීම සිද්ධිය වනුයේ මෙතැන් පටන් දරු කලලය පෝෂණය කිරීමේ වගකීම වැදැමහ වෙත බාරවීමය. එනිසා වැදැමහ මගින් දරුවාට අවශ්‍ය පෝෂණය මවගේ සිරුර තුළින් උරාගනී. දරු කලල වර්ධනය ද ඉතා ශීඝ්‍රව සිදුවන බැවින් පෝෂණයද ඒ හා සමානව අවශ්‍ය වේ.

මෙම කාලය තුළ ගැබිනි මව ආහාරපාන ගත යුත්තේ තමාගේ පෝෂණයට මෙන්ම කුසේ වර්ධනය වන දරුවාටද ප්‍රමාණවත් වන අයුරිනි.

ගර්භපරිචර්යාවේ දෙවැනි පියවරේදී ගැබිනි මවට දොළදුක ඇතිවේ. එසේ වන්නේ දරුවන් හෘදය වස්‌තුව සම්පූර්ණයෙන්ම වර්ධනය වී ඇති බැවින් මවත් දරුවාත් අතර අදහස්‌ හුවමාරුවීමට පටන්ගන්නා බැවිනි. එබැවින් උපදින දරුවා කුමන ආකාරයේ ගතිපැවතුම් ඇති අයෙක්‌ දැයි කියා මෙම දොළදුක මගින් හඳුනාගත හැකිය. දොළදුක යනු දරුවාගේ ආශාවන්ය. එබැවින් ඇතැම් මව්වරුන් කිසිදා ආහාරයට නොගත් කෑම බීම ගැනීමට ප්‍රියකරති.

ගැබිනි සමයේ මවට ඇතිවන දොළදුක සංසිඳුවා ගැනීමට පියවර ගැනීම වැදගත්ය. මන්දයත් මෙය කුසෙහි සිටින දරුවා තුළ ඇතිවන ආශාවකි. එම ආශාව ඉටුවීමෙන් දරුවා සතුටට පත්වේ.

එසේම මෙම කාලයේදී මව ප්‍රොaටීන් බහුල ආහාර වැඩි වශයෙන් ආහාරයට ගත යුතුය. සත්ත්ව හෝ ශාඛ ආහාර තුළින් එය සිරුරට ලබා ගැනීමට පියවර ගත යුතුය.

දරු කලලයට මාස පහක්‌ පමණ සම්පූර්ණ වනවිට දරුවාගේ ශීඝ්‍ර වර්ධනයත් සිදුවන බැවින් නිසි පෝෂණය ලබාගැනීම අත්‍යවශ්‍යය. එසේ නොවුණහොත් මවගේ දත් දිරායැම, හන්දිපත් වේදනාව, නිරක්‌තිය ඇතිවීම ආදී අපහසුතා මතුවේ.

බොහෝ මව්වරුන් මෙම කාලයේදී පවසන දෙයක්‌ නම් තමාගේ පාද ඉදිමුමට ලක්‌වී ඇතිබවත්, ඇස්‌යට ඉදිමුමට ලක්‌වී ඇතිබවත්ය. මෙලෙස සිදුවන්නේ මව මන්දපෝෂණයට ලක්‌වීමෙනි, මෙම ලක්‍ෂණ වලින් පෙන්නුම් කරන්නේ මවගේ මන්දපෝෂණයයි. එනිසා මවට නිසි පෝෂණය ලබාදී මෙම තත්ත්වය නැකිකර ගත යුතුය. එසේ නොවුණහොත් මවට ගර්භ වලිප්පුව වැළඳිය හැකිය.

අතපය ඉදිමුමට නිසි ප්‍රතිකාර ලෙස නිසි පෝෂණය ලබා ගැනීමට මෙන්ම මුත්‍රා වැඩිපුර පිටවන ආහාරපාන ලබාදීමද වැදගත්ය. එහිදී හීං නෙරංචි, ගොකටු, ආහාරයට එක්‌කර ගත හැකිය.

මෙම කාලයේදී ඇතිවිය හැකි අධික රුධිර පීඩනය, මුත්‍රා ආසාධන, දියවැඩියාව වැනි රෝග කෙරෙහි වඩා සැලකිලිමත්වීම වැදගත්ය. එවැනි රෝග මතුවූවිට නිසිලෙස පාලනය කර ගැනීමට අවශ්‍ය පියවර වෛද්‍ය උපදෙස්‌ මත සිදු කළ යුතුය.

ලබන සතියේ ගර්භපරිචර්යාවේ තෙවැනි පියවර

ආචාර්ය වෛද්‍ය දයානි සිරිවර්ධන
කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයේ දේශීය වෛද්‍ය විද්‍යායතනයේ
ප්‍රසව හා නාරි රෝග පිළිබඳ ජ්‍යෙෂ්ඨ කථිකාචාර්ය

ගැබිනි මවකගේ සැබෑ වගකීම

ගැබිනි මවකගේ සැබෑ වගකීම
අගලවත්තේ බී. හේරත්

පූර්ව ළමාවිය මොන්ටිසෝරියෙන් ඇරැඹුවද මව්කුස තුළ ගෙවන්නේ අත්‍යවශ්‍යම පූර්ව ළමා වියයි. දරුවකුගේ අධ්‍යාත්මය මනා ලෙස පිහිටුවා ගත යුත්තේ ඔහු බිහිවන්නට කලිනි. එනිසා දෙමාපියන්ට වැඩි වගකීම පැවරෙන්නේ දරුගැබ පවතින කාලය තුළය. එහෙත් ඒ තත්ත්වය අවබෝධ කරගන්නේ සියයට කීදෙනෙක්‌ද? එය එක්‌ අතකින් බරපතළ කනගාටුදායක තත්ත්වයකි.

මව් කුසක්‌ තුළ පුරුෂ බීජය හා ස්‌ත්‍රී බීජය එක්‌වීමෙන් සෑදෙන්නේ මිනිස්‌ සිරුර නිර්මාණය වන පළමුවැනි සෛලයයි. එය භ්‍රෑණය, කලලය වශයෙන් විවිධ අන්දමට වෛද්‍ය විද්‍යාවේදී හඳුන්වයි. මෙසේ සකස්‌වන කලලයට ජීවයක්‌ ඇතිවීම පිණිස විඤ්Æණයක්‌ සම්බන්ධ විය යුතුය. පෙර භවයක සිට මියගොස්‌ යළි මිනිස්‌ භවයකට පැමිණෙන කෙනකුගේ විඤ්Æණයකි. වඩාත් පැහැදිලිව පවසන්නේ නම් විඤ්Æණයක සූක්‍ෂ්ම කොටසකි.

මෙම විඤ්Æණය පිළිබඳ බුද්ධ දේශනාව අනුව එය වායුවකට සමානය. එනම් කිරණ ශක්‌තියක්‌ බඳු වස්‌තුවකි. ඇස, කන, නාසාදී ඉන්ද්‍රියන් බිඳවැටී විනාශ වූ (මරණයට පත් වූ) එහෙත් ඇස, කන, නාසාදී ඉන්ද්‍රියන්ගේ ජීව ගුණය සූක්‍ෂ්මව පවතින වස්‌තුවකි. මෙය නැවත භවයක්‌ සඳහා මව්කුසට ඇතුළු වී කලලය මත වැගිරී එයට ඇලී සිටී. එසේ හෙයින් මාස 10 ක්‌ තුළ ඇසේ ජීව ගුණයට ඇස්‌ දෙකත්, කනේ, නාසයේ, දිවේ, ශරීරයේ ජීවගුණයන්ට අදාළව පූර්ණ මිනිස්‌ සිරුරක්‌ මව්කුස තුළ වර්ධනය වෙයි.

මෙසේ මව් කුස තුළට පිවිසි විඤ්Æණයේ සූක්‍ෂ්ම කොටසට අයත් ඇස, කන, නාසය, දිව, ශරීරය යන අංග සකස්‌ වන්නේ පෙර භවයේ ඔහු තුළ පැවැති ගතිගුණවල සූක්‍ෂ්ම කොටසද ක්‍රියාකාරී වෙමිනි. එය විඤ්Æණය තුළ පවතින දෙයකි. මේ අවස්‌ථාවට එකී ගතිගුණ පිහිටීම පිණිස මවගේ මානසිකත්වය දරුගැබට අවශ්‍ය වේ. උතුම් බුද්ධ වචනය අනුව (භත්තිය සූත්‍රය) මව් කුසට පැමිණෙන විඤ්Æණය තුළ කුසලාකුසල තැන්පත්ව පවතී. ඒවා ක්‍රියාත්මක වීම පිණිස මවගේ මානසිකත්වයට අනුව ගති ගුණ වශයෙන් සකස්‌වීම මව්කුස තුළ සිදුවන්නකි.

මෙතැන් සිට එළැඹෙන්නේ පූර්ව ළමා වියයි. මෙම අවස්‌ථාවේ විශේෂයෙන් දෙමාපියන් බුද්ධිමත් විය යුතුයි. දරු පිළිසිඳ ගත් පළමු මාසයේ සිට බිහිවන අවස්‌ථාව දක්‌වා දෙමාපියන් සතු කාර්යභාරය ඉතා වැදගත් වේ. අනාගතය තුළ බිහිවන දරුවා නැණවත්, ගුණවත්, රූමත්, නිරෝගිමත්, ප්‍රඥවන්ත දරුවකු බවට පත්කිරීමේ උදාර ගුණය මව සතු වේ.

මව්පිය දෙදෙනාගේම ගතිගුණවලට ආවේනිකව විඤ්Æණය ගෙනා ගතිගුණ සකස්‌ වීමේදී වැඩි වශයෙන් මවගේ මනස දරුවාට බලපායි. එනිසා දරු ප්‍රසූතිය දක්‌වා මවට විශේෂ වගකීමක්‌ පවතී. එනම් මවගේ මනස දරුවාගේ මානසිකත්වය යහපත් අන්දමට හසුරුවා ගැනීමට සකස්‌ කර ගැනීමය.

පැරණි ජනසමාජය තුළ ගැබිනි සමය වැඩිවශයෙන් ධර්මානුකූල තත්ත්වයකට පත්කර ගත්තේ ඒ බෞද්ධ සංස්‌කෘතික ආභාසය මතිනි. නමුත් ලෝකය වෙනස්‌ වී ඇති මෙවන් අවධියක ගැබිනි මව්වරුන්ට එවැනි අධ්‍යාත්මික වටපිටාවක්‌ නැත. සෞඛ්‍යමය අතින් පහසුකම් ලබාගන්නවා විනා ආධ්‍යාත්මික අතින් පෙළඹීම ඉතාම අල්පය.

නිරන්තර නවීන ලෝකය තුළ මාධ්‍ය මගින් ප්‍රේක්‍ෂකයා ඇද බැඳ ගන්නේ අර්ථ ශුන්‍ය පුහු ශෘංගාර රසයෙනි. ඒ අනුව ජීවිතයේ සංකීර්ණ ගැටලු පැත්තක තබා ලෝකයේ ලොකුම ප්‍රශ්නය ලෙස හුවා දැක්‌වෙන හිරිඔතප් බිඳීගිය "ආදරය" ගැනත් එහි බාධක ගැනත් කතාකරන බොළඳ ටෙලි නාට්‍ය, චිත්‍රපට වැනි දේවල් වලින් බුද්ධිය විසිකොට මව්වරුන්ගේ සිත් තුළද හැඟීම් අවුළුවා තබයි. අද ගැබිනි අම්මලාද ඒවාට වහවැටී සිටී. එනිසා ඔවුන්ගේ ඇස, කන, නාසය, දිව, ශරීරය යන පසිඳුරන් තුළින් මනසට ලබාදුන් ඒ කුණු කන්දල් ගැබ තුළ සිටින දරුවාගේ අධ්‍යාත්මයට පදනම දමයි.

සිද්ධස්‌ථානයකට ගොස්‌ තෙරුවන් වැඳ මල්පුදා පහන් දල්වා සිත නිවාගන්නේ එහෙමත් දවසකය. එදාටත් හවස ගෙදර ඇවිත් ටෙලිනාට්‍ය බලනකොට ආපහු වෙනත් හිතක්‌ ඇතිවෙනවා. මේ විදියට ගැබිනි අම්මලාගේ චර්යාව මොහොතින් මොහොත වෙනස්‌ වී යන නිසා ගැබ තුළ දරුවාගේ අධ්‍යාත්මය තුළ බුද්ධි ප්‍රභාව තව තවත් යටපත් වෙයි.

එසේම මව නිරන්තර ද්වේෂසහගත වීම, අඹුසැමියන් අතර ආරවුල් බහුල වීම, මව තුළ ඊර්ෂ්‍යා, වෛර, ක්‍රෝධ නිරන්තර ඇතිවීම, ගැබිනි මවකගෙන් සිදු වේ නම් කුස තුළ දරුවාගේ ආධ්‍යාත්මය අපිරිසිදු අන්දමට පිහිටයි. එවැනි අය ඉපිද ළමාවියේ සිටම හැඟීම්වලට පමණක්‌ නැමී ගමන් කරන්නටම පෙළඹෙයි. බුද්ධිය, ප්‍රඥව පිළිබඳ නොසිතයි. නැණවත් ගුණවත් ප්‍රඥවන්ත දරුවෙක්‌ පතන්නේනම් දරුවා ඉපදුණු පසු පමණක්‌ එය සාක්‌ෂාත් කරගත නොහැක.

දරුවකු කුසට පැමිණි දා සිටම මවකට විශේෂ කාර්යභාරයක්‌ ඉටුකිරීමට තිබේ. ඒ තමන්ගේ චර්යාව වෙනස්‌කිරීමය. දිනපතා පංචශීලයෙහි පිහිටීම, ධර්මානුකූල වීම, නිතර කරුණා බර මෙත් සිතම පවත්වා ගැනීම, සිතට දුක්‌ නොගෙන සිටීම, අඹු සැමියන් කරුණාබරව අෙන්‍යාන්‍ය සම්බන්ධතා පවත්වා ගැනීම, රාගය, ද්වේෂය, ඇවිළෙන හරසුන් ටෙලිනාට්‍ය, චිත්‍රපටි වෙනුවට හරවත්, බුද්ධිමත් වැදගත් දේවල් ඇසීම, බැලීම සහ විඳීම සිදු කරගත යුතුය. වටිනා වැදගත් පතපොත කියවීම, ගණිතමය ගැටලු විසඳීම, විද්‍යාත්මක පොත පත බැලීම, ආදී ක්‍රියාවන් තුළ ගැබිනි මව්වරු පිහිටිය යුතුය. එසේම ආගමික සිද්ධස්‌ථානවලට යැම, ආගමික කටයුතු කිරීම, දහම් ඇසීම ආදී ක්‍රියා ගැබිනි සමය තුළ වැඩි වශයෙන් පවත්වා ගත යුතුය.

ඒ සියල්ලක්‌ම මනාව මනසේ ධාරණය කරගනිමින් ඒ සෑම දෙයක්‌ම විනිවිද යන ප්‍රබල නුවණක්‌, ප්‍රඥවක්‌ කුස තුළ දරුවාට ලැබේවා යන ආශිර්වාදය නිරන්තර ගැබිනි මව තුළ තිබිය යුතුය. ගෙදර බුදුන් අම්මා යන විරුදාවලියේ අර්ථය වන්නේ දුක්‌විඳ දරුවකු උස්‌මහත්කර හදාගන්න එකට පමණක්‌ නොවේ. මෙවන් ලෙස කටයුතුකර ලොවට නැණවත්, ගුණවත්, නිරෝගිමත්, ප්‍රඥවන්ත මිනිසකු දායාද කිරීම ප්‍රධාන කොටගෙනය.

එසේ කිරීමෙන් ම්ලේච්ඡ තිරිසන් ගති ඇති දෙමාපියන්ටත් රටටත් පිළිලයක්‌ වන මිනිසුන් බිහිවීම අඩුවනු ඇත. සාහසික ලෙස අපරාධ කරන කාමාතුර ම්ලේච්ඡයන් බිහිවීම අඩුවනු ඇත. මිනිසකු බොන වතුර ටික පවා බොරකරන, කඩාබිඳ දමන තිරිසන් ගති ඇති මිනිසුන් බිහි නොවනු ඇත. කාන්තාවන් දූෂණය කර අමු අමුවේ මරාදමන යක්‍ෂයන් බිහි නොවනු ඇත.

එනිසා ගැබිනි මව්වරුන් සඳහා ආධ්‍යාත්මික සායන පැවැත්වීමේ අවශ්‍යතාව අද දවසේ ශ්‍රේෂ්ඨ කටයුත්තක්‌ වනු ඇත. මේ සඳහා උගත් බුද්ධිමත් අය පෙරමුණ ගතයුතුය. බුද්ධ ශාසන අමාත්‍යාංශය මෙන්ම සෞඛ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුව, භික්‍ෂුන් වහන්සේලා පෙරමුණ ගත යුතුය. එවැනි පරිසරයක්‌ රටපුරා ගැබිනි මව්වරුන්ට උදාකරන්නේ නම් මෙරට තුළ නැණවත්, ගුණවත්, වාසනාවන්ත, ප්‍රඥවන්ත දරුවන් තවතවත් වැඩිකර ගත හැකිය. පවතින සමාජ තත්ත්වයන් හා වෙනස්‌වන සංස්‌කෘතිය, සදාචාරය පිරිහෙන වේගය වැඩි නිසා මෙවැනි ක්‍රියාමාර්ග ගැනීම කාලෝචිත වෙයි.

ගැබිනි සමයේ පළමු මාස තුන දරුවාගේ ජීවිතය තීරණය කරයි

ගැබිනි සමයේ පළමු මාස තුන දරුවාගේ ජීවිතය තීරණය කරයි

නිරෝගී දරු සම්පතක්‌ බලාපොරොත්තු වන කාන්තාවන් දරු පිළිසිඳ ගැනීමකින් පසු පිළිපැදිය යුතු චර්යාවන් පිළිබඳව ආයුර්වේද වෛද්‍ය විද්‍යාවේ සඳහන් කර ඇත්තේ මෙලෙසිනි. ගර්භනී කාන්තාවන් යනු තෙල් පිරවූ කළයක්‌ මෙනි. එබැවින් ගැබිනි කාන්තාවක්‌ රැකබලාගත යුත්තේ තෙල් පිරවූ කළය රැක ගන්නා අයුරිනි. මෙලෙස හඳුන්වා ඇත්තේ ගැබිනි කාන්තාව ඉතා පරෙස්‌සමින් රැකගත යුතු බැවිනි.

ගැබිනි කාන්තාවක්‌ දරු ප්‍රසූතිය දක්‌වා වූ කාලය තුළ සිය සැමියාගේ, දෙමාපියන්ගේ, අසල්වාසීන්ගේ සහ සමාජයේ ආදරයට පාත්‍ර විය යුතුය. ඇයගේ කුසින් නිරෝගී දරු සම්පතක්‌ සහ සමාජයට වැඩදායී පුරවැසියකු බිහි කළ හැක්‌කේ ගැබිනි සමයේ ඇයට ලැබෙන නිසි පෝෂණය මෙන්ම ආදරය, කරුණාව අනුවය.

ආයුර්වේදයට අනුව දරු කළලයක්‌ කොටස්‌ තුනකින් යුක්‌තය. ශුක්‍ර, ශෝනිත සහ ජීව එම කොටස්‌ තුනයි.

ශුක්‍ර යනු ශුක්‍රාණුවකි, ශෝනිත යනු ඩිම්භයකි. ජීව යනු විඥානයයි. නිරෝගී දරුවකු බිහිකිරීම සඳහා නිරෝගී ශුක්‍රාණුවක්‌, ඩිම්බයක්‌ මෙන්ම විඥානයකුත් අවශ්‍යය. විඥානය දරුවාට ලැබෙන්නේ මවගේ සිතුවිලි අනුවය. ඇය සතුටින් සිටී නම් දරුවාගේ විඥානය උසස්‌ය. ඇය දුකින් සිටී නම් දරුවාගේ විඥානය දුර්වලය. එබැවින් නිරෝගී දරු සම්පතක්‌ බලාපොරොත්තු වන සෑම කාන්තාවක්‌ම සැහැල්ලු මනසකින් සිටීම අත්‍යවශ්‍යය.

කාන්තාවකගේ ගර්භාෂය තුළ කළලයක්‌ වර්ධනයවීම ආරම්භවූ දා පටන් එම කළලය වර්ධනය වී නිරෝගී දරුවකු ලෙසින් ප්‍රසූත වනතුරු ගැබිනි කාන්තාව පිළිපැදිය යුතු චර්යාවන් රැසක්‌ ඇත. එබැවින් මෙවර අප පළමු මාස 03 තුළ පිළිපැදිය යුතු කරුණු පිළිබඳව මුලින්ම විමසා බලමු.

පළමු මාස 03

ගැබිනි සමයේ ඉතා වැදගත්ම අවදිය ලෙස සැලකෙන්නේ පළමු මාස තුනය. මෙම කාලය තුළ සිදුවන්නේ කළලය සකස්‌වීමය. ශුක්‍රාණුවක්‌ සහ ඩිම්බයක්‌ එකතුව සැකසුණු සෛල දෙකකින් යුත් යුක්‌තානුව අත් පා සහ හිස ලෙසින් සෛල බෙදෙමින් වර්ධනය වීමට පටන් ගනී. මෙය අංග ජනනය ලෙස හඳුන්වනු ලැබේ.

වමනය, කෑම අරූචිය ඇතිවීම

කළලය සෑදීමට අවශ්‍ය ශුක්‍රානුව කාන්තාවගේ සිරුරට ආගන්තුක දෙයකි. එබැවින් එය ඉවත් කිරීමට ඇයගේ සිරුර නිතරම උත්සාහ ගනී. කෑම අරූචිය, වමනය, අත්පා ඉදිමුම, මඳ උණ, බඩ බුරුලට යැම වැනි ලක්‍ෂණ පළමු දරු ප්‍රසූතියේදී ඇතිවන්නේ ශුක්‍රාණුවට එරෙහිව දක්‌වන ප්‍රතිචාරයන්ය. දෙවැනි දරු ප්‍රසූතියේ සිට මෙවැනි ප්‍රතිචාර එතරම් මතු නොවන්නේ කාන්තාවගේ ගර්භාෂයට ශුක්‍රාණුව අලුත් දෙයක්‌ නොවන නිසාය.

පෝෂණය ලබා ගැනීම

දරු කළලයට පළමු මාස තුන තුළ අවශ්‍ය වන්නේ එය වර්ධනය සඳහා අවශ්‍ය පෝෂණය නොව කළලය අංගසම්පූර්ණ ජීවියකු බවට පත්වීමට අවශ්‍ය පෝෂණයයි.

එබැවින් මෙම කාලය තුළ ද්‍රව, ශීත, මධුර යන ගුණවලින් යුත් ආහාර ගත යුතුය.

ද්‍රව ආහාර

ද්‍රව ආහාර ලෙස එළකිරි ඉතා පෝෂ්‍යදායී ආහාරයකි. එය පළමු මාස තුන තුළ ගැනීම ඉතා හොඳය. එසේම සහල්වලින් සැහැල්ලු ආහාර, ආහාර ලෙස සකස්‌ කළ සුප් කැඳ, බෙරිකරගත් බත් ආදිය සුදුසුය.

ශීත ආහාර

ශීත ආහාර ලෙස මුං ඇට වැනි ධාන්‍ය වර්ගයකින් සෑදූ ආහාර, තිරිඟු, පළා වර්ග ඉතා අගනේය. මෙම ආහාර දරු කළලයේ සෛල වර්ධනයට වැදගත්ය.

මධුර ආහාර

මධුර ආහාර ලෙස පලතුරු හැඳින්වේ.

මෙම ආහාර කටට ප්‍රිය උපදවන ලෙස සකස්‌කර ඉතා ස්‌වල්ප ප්‍රමාණයෙන් දිනකට වාර ගණනක්‌ ආහාරයට ගැනීම කළ හැකිය.

යහපත් විහරණ

ගැබිනි සමයේ පළමු මාස තුන තුළ ආහාර පාන මෙන්ම ඇඳුම්, පැළඳුම් ගමන් බිමන් ආදිය කෙරෙහිද විශේෂ අවධානය යොමු කළ යුතුය.

ගර්භයට හානි ගෙන දිය හැකි කටයුතුවලින් මිදීමට පියවර ගැනීම ඉතා වැදගත්ය. තනිව නිවසේ ජීවත්වීම, බිය උපදවන ශබ්ද ඇසීම, සොහොන් පිටි වැනි ස්‌ථාන වෙත ගමන් කිරීම, දුර ගමන් යැම, රතු ඇඳුම් ඇදීම ආදිය හොඳ නැත.

හැකිතාක්‌ විවේකීව, සැහැල්ලුවෙන් සතුටින් සිටිය යුතුය. සුදු පැහැති හෝ ළා පැහැති ඇඳුම්, පැළඳුම් පරිහරණය කළ යුතුය. ආගමික වතාවත්වල යෙදීමට පියවර ගත යුතුය.

මෙලෙස පළමු මාස තුන ගතකිරීමෙන් උපදින දරුවා නිරෝගී හොඳ පෞරුෂයකින් යුතු, බුද්ධිමත් දරුවකු බවට පත්වේ. එසේ නොවුණහොත් උපදින දරුවා දැඩි මානසික පීඩාවකින් යුත් කලහකාරී දරුවකු බවට පත් වේ.

ගැබිනි සමයේ මවට ඇතිවන දොළදුකින් පවසන රහස්‌ ලබන සතියේ විමසා බලමු.

ආචාර්ය වෛද්‍ය දයානි සිරිවර්ධන
කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයේ දේශීය වෛද්‍ය විද්‍යායතනයේ ප්‍රසව හා නාරි රෝග පිළිබඳ ජ්‍යෙෂ්ඨ කථිකාචාර්ය

නහර ගැටගැසීම, දෙපා, වළලුකර ඉදිමීම ගර්භ”භාවයේ ලක්ෂණයක්

නහර ගැටගැසීම, දෙපා, වළලුකර ඉදිමීම ගර්භ”භාවයේ ලක්ෂණයක්

ගැබිනි සමය රෝගී තත්ත්වයක් නොවෙයි. එහෙත් මේ සිරුරේ වෙනස්කම් රැසක් සිදුවන කාලයකි. ඇතැම් වෙනස්වීම් සැබැවින්ම රෝග ලක්ෂණ වීමට ද පුළුවන. ගැබිනි කාලයේ වෙනස්වීම් ගැන විමසිලිමත් බවින් සිටිය යුත්තේ ඒ නිසයි.

සමහර වෙනස්වීම් තිබූ තත්ත්වයම වැඩි දියුණුවීමක් විය හැකියි. නහර ගැට ගැසීම එවන් තත්ත්වයකි. කලින් තිබුණත් නැතත් නහර ගැට ගැසීමේ තත්ත්වයට ගර්භ” මවුවරුන් පහසුවෙන්ම පත් වෙයි. මවු පදවියට පත්වීමත් සමඟ සිරුරේ වතුර එකතු වීම වැඩි වෙනවා. එවිට හෘද වස්තුව වෙත රුධිරය ගෙන යන ශිරාවල මාංසපේශී දුර්වලවීමක් නිසා රුධිරය එකතුවීමක් දක්නට ලැඛෙනවා. එවන් වේලාවට ශිරා දඟර ගැසී අවලස්සන අන්දමින් පෙනෙයි.

මෙබඳු මවක් අනවශ්‍ය ලෙස සිටගෙන සිටිනවා නම්, වෛද්‍ය උපදෙස් පරිදි ව්‍යායාම නොකරනවා නම් තත්ත්වය එන්න එන්නම බරපතළ වේ. මවු පදවිය ලැබුණු පසු මේ තත්ත්වය නැති වී යයි. එහෙත් සියයට පහක් පමණ දිගින් දිගටම නහර ගැට ගැසීමෙන් පීඩා විඳිති. මෙවැනි අය වාඩි වී සිටින විටදී බංකුවක දෙපා තබා ගැනීමට පුරුදුවීමෙන් සහනයක් ලැබේ. නිදා ගන්නා විට හිසට කොට්ටයක් තබනවා වගේ දෙපාවලටත් කොට්ටයක් තබා ගන්න. ඇවිදීම, පිහිනීම මේ අයට හොඳ ව්‍යායාමයි.

සමහර කාන්තාවන්ගේ නහර ගැට ගැසෙන්නේ දෙපාවල පමණක් නොවෙයි. යෝනි මඟ දෙපස, මුත්‍ර මාර්ග විවරය ආසන්නව නහර ගැට ගැසිය හැකියි. යෝනි මඟ දෙපස නහර ගැට ගැසී ඇති විට වේදනාවක් ද දැනෙයි. එවැනි තැන්වල නහර ගැට ගැසීම් ගර්භ”භාවය නිමවීමත් සමඟ සාමාන්‍ය තත්ත්වයට පත්වේ.

දෙපාවල ඇතිවන තවත් ගැටලුවක් වන්නේ දෙපා ඉදිමීමයි. මෙය ඛෙහෙවින් සැලකිලිමත් විය යුතු තත්ත්වයකි. මවක් අධික රුධිර පීඩනයෙන් පෙළෙන විට ද දෙපා ඉදිමෙයි.

අධික රුධිර පීඩනයෙන් පෙළෙන මවකගේ මුලින්ම වළලුකර ඉදිමේ. මේ නිසා වළලුකර ඉදිමුණු විට රුධිර පරීක්ෂණයක් කරගැනීම ඉතා වැදගත්ය. සුළු රුධිර පීඩන වෙනසකදී වුවත් මවකගේ සිරුරේ විශාල වෙනස්වීමක් ඇති වෙයි. රුධිර පීඩනය තවත් උග්‍රවන විට ඇස් වටේ ඉදිමීම, මුහුණ ඉදිමීම වගේ ලක්ෂණත් දකින්න ලැඛෙයි. උදරයේ ඇති සමේ වතුර එක් වී සම දෙහි ගෙඩියක ස්වභාවය ගැනීමට ද පුළුවන.

මෙසේ දෙපා ඉදිමෙන විට අක්මාවේ ක්‍රියාකාරිත්වය පරීක්ෂාකර බලන ලිවර් ෆන්ක්ෂන් ටෙස්ට්ස් නම් පරීක්ෂණය සිදු කරයි. ඒ සමඟම දෙපා ඉදිමෙන්නේ මුත්‍රා ආසාදනයක් නිසා ද කියාත් බලයි. ඊට පූර්ණ රුධිර පරීක්ෂණයක් (යුරීන් ෆුල් රිපෝට්) සිදු කරයි. අවශ්‍ය නම් යූරීන් කල්චර් පරීක්ෂණයකට ද යොමු කරයි.

ආසාදනයකදී වකුගඩු ක්‍රියාකාරිත්වයට තාවකාලික අවහිරතාවක් ඇතිවේ. එහි මූලික ලකුණ දෙපා ඉදිමීමයි. මවැනි මවුවරුන් ද දිගු කාලයක් හිටගෙන සිටීම, අනවශ්‍ය ලෙස ඇවිදීම සුදුසු නැත.ගැබිනි වූ විට සිරුරේ රුධිර වහනය වේගවත් වෙයි. රුධිර පරිමාවත් ඉහළ යයි. ඒ නිසා යම් කාර්යයක නිරත වෙන විට දෙපාවලට රුධිරය එකතුඳූවීම වැඩිවේ.

කලාතුරකින් කාන්තාවකගේ රුධිර වාහිනීවල රුධිර කැටි හිරවීමක් සිදුවිය හැකිය. කලවේ රුධිර වාහිනීවල රුධිරය හිරවීමක් හෝ ශ්‍රෝණියේ ඉහළින් රුධිර වාහිනීවල හිරවීමක් දකින්න ලැබේ. මෙවිට බරපතළ ලෙස දෙපා ඉදිමේ. එය බරවා රෝගියකුගේ මෙන් දක්නට ලැඛෙන ඉදිමීමකි. මෙවන් තත්ත්වයක් ඇත්නම් වෛද්‍ය උපදෙස් පතන්න.

ඉදිමීම වැඩිවන විට අවට ඇති ස්නායු පටක තෙරපී පොඩි හිර ගතියක් දැනෙයි. ඒ වාගේම සංවේදිතාව ද අඩු වෙයි.

- චම්පිකා දීපානි රණසිංහ

අවසන් මාස තුනේදී දියවැඩියාව, අධි රුධිර පීඩනයෙන් ප්‍රවේසම්වන්න

අවසන් මාස තුනේදී දියවැඩියාව, අධි රුධිර පීඩනයෙන් ප්‍රවේසම්වන්න

සාමාන්‍ය ජීවිතයක් ගෙවන කාන්තාවකට වඩා ඇය ගැබිනියක් බවට පත් වූ විට ගෙවෙන සෑම තත්ත්පරයක්ම ඉතා වැදගත්. ඒ හේතුව නිසාම මේ කාලසීමාව තුළ ශරීරයේ දක්නට ලැඛෙන සුළු හෝ වෙනසකට දැඩි අවධානයක් ලබා දිය යුත්තේ එය ඉදිරියේදී බරපතළ රෝග අවස්ථාවක් දක්වා වර්ධනය විය හැකි නිසාවෙනි. කෙසේ වෙතත් ප්‍රසූතියට ආසන්න වන කාලසීමාව විශේෂයෙන් අවසන් මාස 03ක කාලය පිළිබඳ හොඳ සැලකිල්ලෙන් ගත කළ යුතුයි. මෙහි පවතින වැදගත්කම නිසාම ඒ පිළිබඳව ප්‍රසව හා නාරිවේද පිළිබඳ විශේෂඥ වෛද්‍ය ගාමි” පෙරේරා මහතාගෙන් විමසා බලමු.

ගර්භ” අවධිය කාලය අනුව වර්ග වෙනවාද?
ඇත්තෙන්ම ගර්භ” කාලය ප්‍රධාන වශයෙන් මාස 3 බැගින් කොටස් 3 කට වර්ග වේ. එහිදී මුල් මාස තුන පළමු තෛ‍්‍රමාසිකය නම් වන අතර මේ කාලයේදී ගබ්සා වීම්, වමනය නිතර යාම ආදී ප්‍රශ්න ඇතිවිය හැකියි. මැද මාස 3 දී බරපතළ මට්ටමේ ගැටලුවලට මුහුණ දීමට සිදු නොවේ.

අවසන් මාස 3 ක කාලය අවසන් තෛ‍්‍රමාසිකය ලෙසින් නම් වන අතර එහිදී මුහුණ දීමට සිදු වන ගැටලු තරමක් බරපතළ බවින් වැඩිවේ.

අවසන් තෛ‍්‍රමාසිකයේ ඇතිවන ගැටලු මොනවාද?
මෙම අවසන් තෛ‍්‍රමාසිකය තුළ තරමක් බරපතළ මට්ටමේ ගැටලු ඇතිවිය හැකියි. ඒ අතර අධික රුධිර පීඩනය, දියවැඩියාව දරුවා කුස තුළ අසාමාන්‍යව පිහිටීම ( තට්ටමින් පිහිටීම, හරහට පිහිටීම) , දරුවාගේ ඌන වර්ධනය (ෂඹඨඍ), දරුවාගේ වර්ධනය අඩුවීම (ත‍ඨඍ) හෝ වර්ධනය වැඩිවීම මේ අතර ප්‍රධාන වශයෙන් දැකගත හැකි ගැටලු සහගත තත්ත්වයන්ය.

සාමාන්‍යයෙන් සති 34ක් පමණ වනවිට දරුවාගේ වැරදි පිහිටීම දැකගත හැකියි. මෙම කාලය සති 37 ක දරුවෙකුගේ ප්‍රාග් පරිණත අවධිය ලෙස සලකයි. සති 40 -42 ත් අතර කාලය පරිණත අවධිය ලෙසින්ද 42න් පසුව පශ්චාත් පරිණත අවධිය ලෙසින්ද හැඳින්වේ.

දියවැඩියාව පිළිබඳව මේ කාලයේදී අවධානයක් දිය යුතුද?
සාමාන්‍යයෙන් ගර්භ” මවක් සති 28 දී පරීක්ෂාවක් සිදු කළ යුතුයි. මෙය ග්ලූකෝස් ලබාදීම මඟින් සිදු කෙරෙන අතර මෙය ගර්භ” කාන්තාවන්ට අනිවාර්ය පරීක්ෂණයකි. ඒ වගේම දියවැඩියා වැළඳීමේ අවදානම වැඩි අයට පළමු මාස 3,4දීත් පරීක්ෂාකර බැලිය යුතුයි.

තවද මෙහි පූර්ව රෝග ලක්ෂණ නොමැති අතර මුත්‍රා පරීක්ෂා කිරීමෙන් පමණක් දියවැඩියාව තිබේදැයි හඳුනාගත නොහැකියි. මුත්‍රාවල සීනි තිබුණත් ඇතැම් විට රුධිරයේ සීනි නොතිඛෙන්නට පුළුවන්. මේ බව හඳුනා නොගතහොත් දරුවාට විවිධ ආකාරයේ සංකූලතා ඇතිවිය හැකියි. ඒ නිසා මේ කාලය තුළ දියවැඩියාව තිබේ යැයි හඳුනා ගතහොත් ආහාර පාලනය, ව්‍යයාම මෙන්ම ඖෂධද නිසිලෙස භාවිතා කිරිමට කටයුතු කළ යුතුයි.

අධික රුධිර පීඩනය ඇති කරන බලපෑම
මෙහිදීද විශේෂිත රෝග ලක්ෂණ හඳුනාගැනීම අපහසුයි. සාමාන්‍යයෙන් සති 2 කට වරක් රුධිර පීඩනය මැන බැලෙන අතර ප්‍රසව අවස්ථාව ආසන්න වෙත්ම එය සතියෙන් සතියට මැන බැලෙයි. මීට අමතරව දරුවාගේ වර්ධනය, නිරෝගී බවද පරීක්ෂා කරනු ලබන අතර අවම වශයෙන් පැයකට වතාවක්වත් දරුවා දඟලනවාදැයි පරීක්ෂා කර බැලිය යුතුයි.

දරුවාගේ දඟලීම අඩු නම් රෝහල් ගතවී නොපමාව මේ බව පරීක්ෂා කරගත යුතුයි. මෙහිදී යම් අවදානම් තත්ත්වයක් උදාවී තිබේනම් දරුවා සති 38 න් සීසර් සැත්කමක් මඟින් පිටතට ගනු ලබයි.

මේ අවස්ථාවන්ට අමතරව උල්බතරලය නොඑසේ නම් ඇමිනියෝටික් තරලය පිටතට කාන්දු වන අය මේ කාලයේදී අවධානයෙන් සිටිය යුතුයි. මෙහිදී ඇතිවන ප්‍රධාන සංකූලතා වනුයේ ප්‍රසවය ඉක්මන් වීම හා ආසාදන ඇති වීමයි. ඒ නිසා එවන් අවස්ථාවක කළ යුතු එකම කාර්යය වහාම රෝහල් ගත කිරීමයි.

- නුවන්ති කුලරත්න

මවුකුස තුළ දරුවන් ගබ්සාවට ලක්වන්නේ ඇයි?

මවුකුස තුළ දරුවන් ගබ්සාවට ලක්වන්නේ ඇයි?

බොහෝ කාන්තාවන් දරුවන් නොමැති කමින් පීඩා විඳිනවා හා සමානවම ඇතැමෙක් දරුවන් මරා දමන අවස්ථාද එමටයි. දරුවෙක් ගැබට පැමිණි පසු එය ආරක්ෂා කරනවා හා සමානවම එය නැතිකර ගැනීමටද ඇතැම් දෙනෙක් උත්සාහ කරයි.

එසේ නැත්නම් නොවැළැක්විය හැකි හේතු නිසාද දරු ගැබට ඇතැම්විට හානි ඇතිකර විය හැකියි. අතීතයේදී මෙය ගබ්සාව ලෙසින් හැඳින්වුවද වෛද්‍ය විද්‍යානුකූලව මේ සම්බන්ධයෙන් පවතින්නේ කුමන අදහසක්ද යන්න පිළිබඳ විමසා බලමු.

දරුවෙක් කුසෙන් ඉවත් වීම පිළිබඳ පැහැදිලි කළොත්?
මෙය අවස්ථා දෙකක් යටතේ පැහැදිලි කළ හැකියි. ඉන් පළමු අවස්ථාව ස්වභාවිකවම ඇතිවන යම් හේතුවක් නිසා කලලය අහිමි වී යාම හා නිරෝගී කලලයක් බලෙන් ඉවත් කිරීම එම කොටස් දෙකයි. මෙය ගබ්සා වීම හා ගබ්සා කිරීම ලෙසින්ද හැඳින්විය හැකියි. මෙහිදී ගබ්සා වීම ඵසිජ්රරස්ටැ ලෙසින්ද හැඳින්වේ.

පොදුවේ මෙම ගබ්සාව පිළිබඳ පැහැදිලි කරනවා නම් එය පහත ආකාරයි. එනම් ජීවත් කළ නොහැකි මට්ටමේ කලලයක් (නොමේරූ) එසේත් නැත්නම් සති 24ට අඩු කලලයක් ගර්භාෂයෙන් ඉවත් වී යාම හෝ ඉවත් කිරීම මේ නම් වේ. එම අවස්ථාවේදී කලලයේ බර 500ඨ පමණ වේ.

පළමු මාස 3දී ගබ්සා වීමට බලපාන හේතු?
මූලිකව කලලයේ ජානවල පවතින විකෘති ඊට බලපාන සුලබම හේතුවක්. ඊට අමතරව මවට වැළඬෙන දියවැඩියාව, අධි රුධිර පීඩනය වගේම ඇතැම් ආසාදන තත්ත්ව නිසාත් ළදරු කලලය ගබ්සා විය හැකියි.

දෙවන තෛ‍්‍රයි මාසිකයේ ගබ්සා වීමට බලපාන හේතු?
ගර්භාෂයේ අසාමාන්‍යතා, ගැබ්ගෙල විවෘතව පැවතීම ආදී හේතු මේ සඳහා බලපෑම් ඇති කරයි. මෙහිදී ගර්භාෂයේ ඇතිවන අසාමාන්‍යතා පිළිබඳ කතාබහ කරනවා නම් උපතින් මවගේ ශරීරයේ ගර්භාෂයේ හැඩයේ පවතින වෙනස්කම් නිසාද ගබ්සා වීම් සිදුවිය හැකියි.

කෙසේ වෙතත් මෙය ස්වභාවිකව ඇතිවන හේතු තුළින් සිදුවන ගබ්සාවීම් මුල් මාස තුනේදී සිදුවීම අතිශ්‍ය සාමාන්‍ය හා වැළැක්වීමට අපහසු තත්ත්ව වේ. නමුත් දෙවන තෛ‍්‍රයි මාසිකයේ සිදුවන ගබ්සාවීම් බොහෝ දුරට වැළැක්විය හැකියි. මේ සඳහා ශල්‍යකර්ම යොදා ගන්නා බවද විශේෂයෙන් සඳහන් කළ යුතුයි.

ගබ්සා වීම් වලදී ඇතිවන සංකූලතා පිළිබඳ පැහැදිලි කළොත්
මූලික වශයෙන් අධික රුධිර වහනය, ගර්භාෂය ආශි‍්‍රත ආසාදන හා ඒවා කුස තුළට ව්‍යාප්ත වීම පවා සිදුවිය හැකියි.

ගබ්සාවීම්වල රෝග ලක්ෂණ පෙන්වන තවත් රෝග මොනවාද?
පැලෝපීය නාලය තුළ කලල ඇතිවීම නිසා, ගබ්සා වීම් ඇතිවන තත්ත්ව වලට සමාන ලක්ෂණ පහළ වේ. අර්තවය නතර වීම, රුධිර වහනය, වේදනාවන් ද සමඟ කලලයේ කොටස් මෙහිදී පිටවිය හැකියි. මෙය නල ගර්භය ලෙසින්ද හැඳින්වේ.

මෙසේ පැලෝපීය නාලය තුළ ඇතිවන ගැබ් ගැනීම් නිසා කලලය වර්ධනය වනවාත් සමඟම නාලය පුපුරා, එම රුධිරය මවගේ කුස තුළට වෑස්සීම පවා සිදුවිය හැකියි. මෙය ඉතා භයානක තත්ත්වයක්. ඊට අමතරව බුබුළු අර්බුදය ්‍ය ඵදකැ රෝගයේදීත් ඉහත ලක්ෂණ පෙන්විය හැකියි. මෙහිදී ළදරුවෙක් සෑදීම සඳහා පැමිණි සෛල කොටස් නිසා මෙම ගෙඩි ඇති වේ. නමුත් ළදරු කලලයටත් වඩා ඒවා වේගයෙන් වර්ධනය වන අතර පිළිකා අවදානමක් ද ඇති කරයි.

ගබ්සා සිදුවීම් ප්‍රධාන අවස්ථා මොනවාද?
තර්ජිත ගබ්සාව මෙහිදී රුධිරය පිටවීමක් සිදුවන අතර කලලයට බලපෑමක් ඇති නොවේ.

නිහඬ ගබ්සාව මෙහිදී දරුවා කුස තුළම මියගොස් පිටනොවී කුසේම සිටින අතර දරුවාගේ හෘදය ස්පන්දනය නොවේ. අසම්පූර්ණ ගබ්සාව  කලලයේ කොටස් අසම්පූර්ණව පිටවීම මේ නම් වේ.

සම්පූර්ණ ගබ්සාව මෙහිදී සම්පූර්ණයෙන් කලලය ගබ්සා වේ. ඉහත අවස්ථා 4න් දරුවා බේරා ගත හැකි වන්නේ පළමු අවස්ථාවේදී පමණි. එනම් තර්ජිත ගබ්සාවේදී පමණි.

මවට රුධිරය පිට වුණොත් බිය විය යුතුද?
මව විවේක ගැනීමෙන් පමණක් මෙවන් විටෙක සෑහීමකට පත්විය නොහැකියි. තත්ත්වය දරුණු වීමට පෙර හේතුව නිශ්්චිතව සොයා ගැනීම වැදගත්. ඒ නිසා ස්කෑන් පරීක්ෂාවක් කළ යුතුයි.

ගබ්සා කිරීම් (ඇබෝෂන්) ගැන කතා කළොත්?
නිරෝගී කලලයක් කෘත්‍රිමව බලෙන් ඉවත් කිරීම ගබ්සා කිරීම් නම් වේ. මේ සඳහා නීතිමය වශයෙන් අවසරයක් නොමැති අතර මවගේ ජීවිතය යම් අනතුරක තිබේ නම් පමණක් ඊට අවසර හිමි වේ. මෙසේ නීති්‍යානුකූලව ගබ්සා සිදු කළ හැක්කේ මවට හෘද රෝග තිබේ නම්, පිළිකාව සහ දරුණු මට්ටමේ මානසික රෝග (සියදිවි හානිකර ගැනීමට උත්සාහ කිරීම වැනි) තිබේ නම් පමණි.

ගැබිනි මවකට පැපොල වැළදුණොත් පැය 48ක් ඇතුළතදී ඖෂද ගත යුතුමය

ගැබිනි මවකට පැපොල වැළදුණොත් පැය 48ක් ඇතුළතදී ඖෂද ගත යුතුමය

ගර්භනී සමය කාන්තාවකගේ දිවියේ ඉතාම සුවිශේෂී අවධියක්. පවුලේ, සමාජයේ අවධානය ලබමින් ගෙවෙන අවධියක්. දෙදෙනකුගේ ජීවිත ගැන සැලකිල්ලෙන් ගෙවෙන අවධියක්. ඒ අවධියේ මවකගෙන් දරුවකුට යම් රෝගී තත්ත්වයක් සම්ප්‍රේෂණය වීමේ ඉඩකඩ වැඩිබවත් අප තේරුම් ගත යුතුයි. 

ඒ අවධියේ වැළඳෙන සාමාන්‍ය රෝග තත්ත්වයක් පවා වඩා සංකීර්ණ තත්ත්ව කරා යන්නේ ගර්භනී සමයේ මවකගේ ප්‍රතිශක්තිය සාමාන්‍ය කාලවලට වඩා අඩු වන්නට පුළුවන් නිසයි. 

මෙවැනි අවස්ථාවකදී පැපොල (chiken pox) රෝග අවදානමකට මවකට මුහුණ දීමට සිදුවුවහොත් ඇති වන තත්ත්වයද වඩාත් සංකීර්ණ විය හැකියි. ඒ පිළිබඳ අද අදහස් දක්වන්නේ නාරි හා ප්‍රසවවේද විශේෂඥ වෛද්‍ය නන්දදේව සෙනෙවිරත්න මහතායි.

ගර්භනී සමයේ පැපොල ගැන අවධානයෙන් සිටිය යුත්තේ ඇයි?

• ගර්භනී සමයේ පැපොල ඇතිවීම මවත්, දරුවාත් අවදානම් තත්ත්ව කරා රැගෙන යා හැකි අවස්ථාවක්. ඒ නිසා එය වළක්වාගත යුතු තත්ත්වයක් හැටියටයි සලකන්නෙ.

• ඒ නිසා ගර්භනී තත්ත්වයට පත්වීමට සූදානමින් සිටින කාන්තාවක් තමාට කුඩා කාලයේ පැපොල සෑදී තිබෙනවාද නැද්ද යන්න දැන සිටීම හුඟක් වැදගත්. කෙනෙකුට ඒ පිළිබඳව තම දෙමවුපියන්ගෙන් දැනගත හැකියි.

නැතිනම් රුධිර පරීක්ෂාවකින් තහවුරු කරගතහැකියි. එසේ දැනුවත් වූ විට එක්කෝ පැපොල රෝගියකු ඇසුරෙන් රෝගය ශරීරගත කරවා ගත හැකියි. නැතිනම් පැපොල වැළැක්වීමට ඇති එන්නත ලබාගත හැකියි.
එහිදී පැපොල එන්නත විද්දායින් පසුව මාස තුනක් ගර්භනී වීම නුසුදුසුයි. එයට හේතුව එන්නත මගින් රෝගය පිට දැමීම වැළැක්වූවත් පැපොල වෛරස තවදුරටත් සිරුර තුළ රැඳී තිබෙන නිසයි.
රෝගය බෝ වන ක්‍රම මොනවාද?
කතා කිරීමේදී පිටවෙන කෙළ බිඳිති නිරෝගි පුද්ගලයකු ආඝ්‍රාණය කළොත්, රෝගියා අත ගෑ උපකරණ ඇල්ලුවොත්, රෝගියාව ස්පර්ෂ කිරීමෙන්, හෝ රෝගියකුට සාත්තු කිරීමේදී වෛරසය ශරීරයට ඇතුළු විය හැකියි.
එමගින් මතුවිය හැකි සංකූලතා මොනවාද?

• එහි බලපෑම මවටත්, දරුවාටත් දෙදෙනාටම ඇතිවිය හැකියි. ගර්භනී සමයේ වෛරස් රෝගවලට මවගේ ප්‍රතිශක්තිය අඩුයි. ඒ නිසා පැපොල මගින් මවට නියුමෝනියාව සෑදෙන්නට හෝ අසාධ්‍ය තත්ත්වයක් කරා වුවත් යා හැකියි. එසේම හෙපටයිටීස් රෝගයට හෝ එන්සෙෆලයිටීස් (මොළයේ ආසාදන) වලට ගොදුරු විය හැකියි. ඒ අවස්ථාවේදී ඒවා අවදානම් තත්ත්ව වලට පවා යා හැකියි.

ගර්භනී සමයේ රෝග ලක්ෂණ මතු වුණොත් කුමක් කළ යුතු ද?

• වහාම වෛද්‍යවරයකු හමු වී ඒ බව දැන්විය යුතුයි. ඒ අවස්ථාවේදී ලබා දෙන ඖෂධයක් තිබෙනවා. එය හඳුන්වන්නේ ඒසයික්ලොවා යන නමින්.
• එයින් කරන්නේ රෝගය හැකිතාක් විනාශ කිරීම සහ අසාමාන්‍ය ලෙස පැතිරී යාම වැළැක්වීමයි.

එය ලබාගත යුතු වන්නේ කුමන අවස්ථාවකදීද?

• බුබුළු මතු වී පළමු පැය 48 ඇතුළත ඖෂධය ලබා ගැනීම වැදගත්. ඒ අවස්ථාව මග හැරුණොත් සාර්ථක ප්‍රතිඵලයක් අත්වන්නේ නැහැ.

මේ තත්ත්වයේදී දරුවාට ඇතිවිය හැකි බලපෑම් මොනවාද?

• එය තීරණය වන්නේ ගර්භනී කාල සීමාව අනුවයි. සති විස්සට නැතිනම් මාස 5 ට අඩු කාලයේදී මවට පැපොල වැළඳුණොත් දරුවාට බලපෑමක් ඇතිවන්නට පුළුවන්.

• ඇස කුඩා වීම, ඇසේ ආසාදන ඇති වීම හෝ දරුවාට මතු කාලයේ පෙනීම නැතිවන්නට හෝ පුළුවන්. ඊට අමතරව ඇසේ සුද මතුවිය හැකියි.

• සාමාන්‍ය දරුවකුට වඩා ඒ දරුවාගේ හිස කුඩා විය හැකියි. අක්මාව විශාල වීම හෝ අත් පා කොට විය හැකියි. කෙසේ වෙතත් එවැනි තත්ත්ව වලට යා හැකි අවස්ථා සීමිතයි. ඊට අමතරව සති 20 සිට සති 36 දක්වා කාලයේදී වැළඳුණොත් දරුවාට බලපෑමක් ඇතිවන්නේ නැහැ.

ගර්භනී සමයේ අවසන් මාසය අවදානම් සහිත වන්නේ ඇයි?

• අන්තිම මාසය සහ දරුවා ප්‍රසූත කර පළමු සතිය ඇතුළත මවට පැපොල හැදුණොත් එහිදී දරුවාගේ ශරීරයට වෛරස ඇතුළු වෙනවා.

• එය බැරෑරුම් වන්නේ අන්තිම මාසයේදී මවගෙන් දරුවාට ප්‍රතිදේහ ලබා ගන්නට ඉඩක් නැති නිසයි. ඒ අස්ථාවේදී දරුවාගේ මොළයට, හෘදයට බලපෑමක් ඇතිවිය හැකියි. එහිදීත් මවට ඒසයික්ලොවා ඖෂධය ලබා දී වෛරසය උදාසීන කරන්නට පියවර ගන්නවා.

• එසේම දරු ප්‍රසූතිය ප්‍රමාද කරන්නට උත්සාහ දරනවා. එහි බලාපොරොත්තුව නම් ඒ කාල සීමාව ඇතුළත මවගෙන් දරුවාට ප්‍රතිදේහ ලබා ගැනීමට අවස්ථාව සැලසීමයි. ඊට අමතරව දරුවා ඉපදී දවස් දෙකකට පමණ පසු දරුවාට පැපොල වැළඳුණොත් , ඒ සඳහා ලබා දෙන තවත් එන්නතක් තිබෙනවා. එය ලබා දෙන්නේ දරුවාටයි. එය ප්‍රතිදේහ සහිත එන්නක්. දරුවාට අවශ්‍ය ප්‍රතිදේහ ලබා දීම එහි අරමුණයි.   

සමුද්‍රිකා වර්ණකුල

ගැබිනි මවුවරුන්ට Folic Acid අවශ්‍යමයි

ගැබිනි මවුවරුන්ට Folic Acid අවශ්‍යමයි

මවු පදවිය ලැබීම තරම් උත්තරීතර යමක් මෙලොව නැත. කාන්තාවකගේ ජීවිතයේ ලැබිය හැකි උතුම් ම තත්ත්වය මවක් වීම ය. විවාපත් යුවළකට මවු පියවරු වීම තරම් ජීවිතයේ ලැබිය හැකි වෙනත් තෘප්තිමත් අවස්ථාවක් නැති තරම් ය. ඒ නිසා ම ගර්භනියක් වූ මොහොතේ සිට දරු ගැබ ආරක්‍ෂා කර ගනිමින් නිරෝගීමත්ව සිටිය යුතු ය. නිරෝගී දරු උපතකට පෙර සූදානම් විය යුත්තේ කෙසේ ද? ගැබිනි සමයේදී බෙහෙත් වර්ග භාවිත කිරීම සුදුසු ද? මේ පිළිබඳ නාරි හා ප්‍රසව විශේෂඥ වෛද්‍ය, සනත් ලැනරෝල් මහතා සමඟ කළ කතාබහකි මේ.
* දරු ගැබක් පිහිටියා කියලා ප්‍රථමයෙන් ම දැනගන්න ලැබෙන්නෙ කොහොමද?

ප්‍රසව හා නාරි වේද විශේෂඥ වෛද්‍ය, සනත් ලැනරෝල්

මවගේ ශරීරයේ ඇතිවන වෙනස්කම් මගින් මේ බව ප්‍රථමයෙන් ම දැනගන්න පුළුවන්. මූලික වශයෙන් ම මාස් ශුද්ධිය නිවැරැදි දිනට හැදෙන්නේ නැත්නම්, ඊට සුමානෙකට පමණ පස්සේ මුත්‍රා පරීක්‍ෂණයක් කරලා, තමා ගැබිනියක් බවට පත්වෙලා ද? නැද්ද? කියලා දැන ගන්න පුළුවන්.
ඒ වගේ ම ගර්භනියක් බවට පත් වුණාට පස්සෙ ඔක්කාර ගතිය, වමනෙ යාම, කරකැවිල්ල, කෑම අරුචිය, තෙහෙට්ටුව වගේ රෝග ලක්‍ෂණ පහළ වීමට පටන් ගන්නවා. මෙවැනි ලක්‍ෂණ මූලික වශයෙන් පවතී නම්, කාන්තාවක් ගර්භනී බවට පත්ව ඇති බව දැන ගන්න පුළුවන්.
* සමහර කාන්තාවන් මෙවැනි රෝග ලක්‍ෂණ පෙන්නුම් කරන්නේ නැතිවම ගර්භනී තත්ත්වයට පත්වෙනවා. ඒ වගේ අයට මේ බව දැන ගන්න පුළුවන් කොහොමද?
සමහර කාන්තාවන්ට මාස් ශුද්ධිය නතර වුණත්, ඔක්කාරය, වමනෙ යාම, කෑම අරුචිය, තෙහෙට්ටුව, කරකැවිල්ල වගේ රෝග ලක්‍ෂණ පහළ නොවී, දරු ගැබක් පිහිටවන්න පුළුවන්. එවන් අවස්ථාවකදී Ultra Sounds Scan  පරීක්‍ෂණයක් කිරීම මගින්, තමා ගැබිනියක් බවට පත්ව ඇත්දැයි නිශ්චිතව ම දැනගැනීමේ හැකියාව තිබෙනවා.
ඒ අනුව තමා ගැබිනියක්ව ඇත්දැයි දැනගැනීමට මුත්‍රා පරීක්‍ෂණය, ලේ පරීක්‍ෂණය සහ Ultra Sounds Scanපරීක්‍ෂණය උපයෝගී කර ගන්න පුළුවන්.
* ගර්භනියක් වූ විගසම වෛද්‍යවරුන් මුණගැසීමට යා යුතු ද? එසේ අවශ්‍ය නැත්නම් යා යුත්තේ ගැබිනියක් බවට පත් වී කුමන කාලයකට පසුවද?
තමන්ගෙ මාස් ශුද්ධිය නතර වුණා කියලා දැනගත්ත ගමන් ම නාරි හා ප්‍රසව විශේෂඥ වෛද්‍යවරයෙක් මුණගැසීමට යාම ඉතාමත් ම වැදගත්. එසේ කිරීම මගින් විවිධ සංකූලතා හඳුනා ගැනීමේ හැකියාව ලැබෙනවා. සමහර ගර්භ, ගර්භාෂයෙන් පිටත පිහිටනවා. මෙවැනි අවස්ථා මුලින් ම හඳුනාගෙන, නිසි ප්‍රතිකාර ලබාගන්න පුළුවන් වෙන්නෙ, මුල් කාලයේදී ම වෛද්‍යවරයෙක් මුණගැහුණොත් පමණයි.
සමහර මවුවරුන්ට එක එක ලෙඩ රෝග වැළඳී තිබෙන්න පුළුවන්. ඒත් තමන්ට එවැනි රෝගයක් පවතිනවා යැයි මේ අය දන්නෙ නෑ. මුල් කාලයේදී ම වෛද්‍යවරයෙක් හමුවට යාමෙන්, එවන් රෝග හඳුනා ගන්න පුළුවන්. ඒවාට වෛද්‍ය උපදෙස් මත නිසි ප්‍රතිකාර කිරීමෙන්, ඉදිරියේදී ඇතිවිය හැකි සංකූලතාවලින් මිදෙන්න පුළුවන්. දන්තාබාධ වැනි තත්ත්වයන් තිබේ නම් මුල් කාලයේදී ම ඒවාට ප්‍රතිකාර ගත යුතු වෙනවා.
මාස් ශුද්ධිය නතර වී පළමු සතිය ඇතුළත වෛද්‍යවරයෙක් මුණගැසීමෙන් පසු, නැවත මාස තුනක් ගතවීමෙන් අනතුරුව නාරි හා ප්‍රසව විශේෂඥ වෛද්‍යවරයා වෙත යාම සුදුසුයි.
* මාස තුනක් ගත වීමෙන් පසු මොන වගේ පරීක්‍ෂණ ද කරන්නෙ?
ලේ, මුත්‍රා පරීක්‍ෂණ අනිවාර්යයෙන් ම කෙරෙනවා. මීට අමතරව පියයුරු පරීක්‍ෂාව සහ කායික රෝග පරීක්‍ෂා කරනවා. මවගේ උස, බර ආදිය මැන ගන්නවා.
දියවැඩියාව, ඇදුම, අධි රුධිර පීඩනය, ආතරයිටීස් රෝගය සහ අපස්මාරය වැනි රෝගවලින් පෙළෙන මවක් නම්, දරුවෙක් පිළිසිඳ ගැනීමට මාස තුනකට කලින්, නාරි හා ප්‍රසව විශේෂඥ වෛද්‍යවරයෙක් හමුවීම ඉතාමත් ම වැදගත්

* ගර්භනී සමයේ මුල් කාල සීමාවේදී වමනය යාම වැඩි නම්, ගත යුතු බෙහෙත් වර්ග මොනවාද?
සාමාන්‍යයෙන් මේ කාලයේදී වමනෙ යන්නෙ, ශරීරයේ සිදුවන හෝමෝන වෙනස්කම් නිසයි. පළමු මාස තුනේදී ගර්භනී මවකට කිසි ම බෙහෙතක් ගැනීම සුදුසු නෑ. අසාමාන්‍ය විදිහට වමනෙ යනවා නම්, ඇයව රෝහල් ගතකරලා, සේලයින් ප්‍රතිකාරය ලබාදීම කළ යුතුයි. වමනෙ නැවැත්වීමට භාවිත කරන ඖෂධ පාවිච්චි කිරීමට වෛද්‍ය උපදෙස් ලැබුණොත් පමණක්, ඒවා භාවිත කිරීම කළ යුතුයි. එහෙත් එහෙම තත්ත්වයක් ඇතිවන්නෙ බොහොම කලාතුරකිනුයි.

* අධික ලෙස වමනය යාම නිසා විජලන තත්ත්වයක් ඇතිවීමේ අවදානමක් තිබෙනවාද?
නොනවත්වාම වමනෙ ගියොත් විජලන තත්ත්වයක් ඇතිවෙන්න පුළුවන්. ඒ සඳහා විවිධ හේතු බලපානවා. මුල් මාස තුන ගත්තොත්, ඒ කාලයේදී ඔක්කාරය, කෑම අරුචිය වගේ රෝග ලක්‍ෂණ ඇතිවන නිසා, මවක් බොන වතුර ප්‍රමාණය අඩු වෙන්න පුළුවන්. වමනෙ යන්න ගත්තහම ශරීරයේ තිබෙන ඉතිරි වතුර ප්‍රමාණයත් පිටව යන නිසා විජලන තත්ත්වයක් ඇතිවීමේ හැකියාව තිබෙනවා.

* ගර්භනී සමයේ පළමු මාස තුන ඇතුළත කිසිම ඖෂධ වර්ගයක් භාවිත කරන්න හොඳ නෑ කිව්වත්, වෛද්‍යවරු ෆෝලික් අම්ලය Folic Acid භාවිතයට මඟ පෙන්වනවා.
ඖෂධ භාවිතය සුදුසු නෑ කිව්වත්, මවගේ ජීවිතය අවදානම් තත්ත්වයකට මුහුණපා තිබෙන අවස්ථාවකදී, රෝහල් වෛද්‍යවරු ඖෂධ භාවිතයට අවස්ථාව ලබා දෙනවා. බෙහෙත් පාවිච්චි කිරීම නිසා දරු ගැබ විනාශ වෙනවා නම්, වෛද්‍යවරු ඒ බව කළින්ම පවසනවා. එහිදී තමා ගත යුත්තේ කුමන තීන්දුවද යන්න මව තීරණය කළ යුතුයි.
එවැනි අවදානම් තත්ත්වයකදී හැර, බෙහෙත් භාවිතයට උපදෙස් දෙන්නෙ ෆෝලික් අම්ලය ලබාගැනීමට පමණයි. ෆෝලික් අම්ලය භාවිතයට පටන් ගන්න ඕනෙ, දරුවෙක් ගැබ් ගැනීමට මාස තුනකට පෙර සිටයි. තමා දරුවෙක් බලාපොරොත්තුවෙන් සිටිනවා නම්, ඒ දරුවා බලාපොරොත්තුවෙන් කටයුතු කරන මව, දරු පිළිසිඳ ගැනීමට මාස තුනකට පමණ පෙර සිට ෆෝලික් අම්ලය භාවිත කළ යුතුයි. ඒ වගේම දරුවා පිහිටලා පළමු මාස තුන වෙනකම් ෆෝලික් අම්ලය බොන්න ඕනෑ.
ෆෝලික් අම්ලය මගින් දරුවාගේ ස්නායු පද්ධතිය හා සම්බන්ධ විකෘතිතා, සංකූලතා අවම කරන්න පුළුවන්. වැඩෙන දරුවාගේ මොළය හා ස්නායු පද්ධතිය නිසි අයුරින් වර්ධනය වීම සඳහා මේ මගින් විශාල මෙහෙයක් සිදුවෙනවා. අපස්මාරයෙන් පෙළෙන අය මෙය විශේෂයෙන් ම භාවිත කළ යුතුයි. එයට හේතුව අපස්මාරය නිසා සිරුරේ ඇති ෆෝලික් අම්ලය අඩු වීමයි. එමනිසා ෆෝලික් අම්ලය භාවිතයට අපස්මාර රෝගීන් අනිවාර්යයෙන් ම ක්‍රියා කළ යුතුයි.
ෆෝලික් අම්ලය කියන්නෙ විටමින් බී පවුලට අයත්, ජලයේ දියවෙන විටමිනයක්. ෆෝලික් අම්ලය ස්වභාවිකව ඇති ආහාර ලෙස බාර්ලි බීජ, පලතුරු, කොළ පැහැති එළවළු, පරිප්පු, බෝංචි, දොඩම් යුෂ, නිවුඩු හාල් වැනි දේ දැක්විය හැකියි. ගර්භනී මවක් දිනකට ලබාගත යුතු ෆෝලික් අම්ල ප්‍රමාණය මයික්‍රො ග්‍රෑම් 400 ක් පමණ වෙනවා.

* ගර්භනී මවක් ගත යුතු විටමින් වර්ග සහ කැල්සියම් වර්ග මොනවාද? 
විටමින් A,B,C,D,E වැනි විටමින් වර්ග අධික ලෙස භාවිත කිරීම නිසා, කළලයට හානි වෙන්න පුළුවන්. ඒ නිසා ඒවා ලබාගන්නවා නම් වෛද්‍ය උපදෙස් මත ලබා ගත යුතුයි. කැල්සියම් හා යකඩ, කෑමවලින් ලැබෙන්නෙ නැත්නම්, කැල්සියම් සහ යකඩ පෙති ගන්න වෙනවා. නීරක්තියෙන් හා මන්දපෝෂණයෙන් පෙළෙන අයට විටමින් සහ කැල්සියම් අවශ්‍යයි. මේවා වෛද්‍ය උපදෙස් මත භාවිතයට ගැනීම සිදුවිය යුතුයි.

ඉරෝෂිණී දීපිකා

ගර්භනී සමයේදී ලබා ගැනීමට අහිතකර ආහාර වර්ග මොනවාද?

ගර්භනී සමයේදී ලබා ගැනීමට අහිතකර ආහාර වර්ග මොනවාද?
 ඔබට ලැබීමට සිට්න කිරිකැට්යාට සුදුසුම දේ ලබාදීම ඔනෑම මවකගේ මූලික අරමුණයි. එබැවින් ගර්භනී බව දැනගත් විගසම ඔබ සෑම දෙයක් ගැනම විශේෂ අවධානයක් යොමු කරනු ඇත.            
මේ අතරින් සැම දෙනාගේම කතා බහට ලක් වන්නේ ගර්භනී මවට සුදුසු සහ නුසුදුසු ආහාර පිලිබඳවයි. මෙම ලිපිය මඟින් ගර්භනී ඔබට නුසුදුසු ආහාර පිලිබඳව සාකච්ඡා කෙරේ. මෙමඟින් දරුවාට සුදුසු සෞඛ්‍යසම්පන්න ආහාර වේලක් ලබා ගැනීමට ඔබට හැකියාව ලැබෙනු ඇත.  

1.   රසදිය අධිකව පවතින මාලු වර්ග ඇතුලු මුහුදු ආහාර ආහාරයට නොගන්න.

• මුහුදු ආහාර දරුවාගේ මොලයේ සහ ස්නායු පද්ධතියේ නිසි වර්ධනයට අවශ්‍ය ප්‍රෝටීන, යකඩ සහ ඔමෙගා 3 වර්ගයේ මේද අම්ල බහුලව අඩංගු ආහාරයකි. 
• ගර්භනී සමය තුල මාලු වර්ග ආහාරයට නොගැනීම නිසා දරුවාගේ කායික සහ මානසික වර්ධනය අඩාල විය හැකි බව සොයා ගෙන ඇත. 
• එසේ වුවද ඇතැම් මුහුදු ආහාර වර්ග වල හානිකර මට්ටම්කින් රසදිය අඩංගුය. අධික ලෙස අසදිය ශරීරගත වීම නිසා දරුවාගේ ස්නායු පද්ධතියේ වර්ධනයට හානි විය හැක. 
• විශාල සහ පරණ මාලු වර්ග වල රසදිය වැඩියෙන් අඩංගු බව හඳුනා ගෙන ඇත. තලපත්, මෝර මාලු, ලොකු කුම්බලාවන් ආදිය ගර්භනී සමය තුල ආහාරයට ගැනීම හැකිතාක් අඩු කරන්න. 
• ඇතැම් මාලු වර්ග වල ඉතාම සුලු ප්‍රමාණ වලින් රසදිය අඩංගු බැවින් සාමාන්‍ය ප්‍රමාණයෙන් සතියකට 2-3 වරක් ආහාරයට ගැණීම හානිකර නොවන බව හඳුනාගෙන ඇත.  
• මෙසේ පාලනයකින් යුක්තව ලබා ගත හැකි මාලු වර්ග කිහිපයක් නම් කූනිස්සන්, කෙවල්ලන්, සැමන්,අඟුලුවා, තෝර මාලු ආදියයි. 

2.  හොඳින් නොතැම්බූ මස් වර්ග , බිත්තර ආදිය ආහාරයට නොගන්න.

• ගර්භනී කාලය තුල පරිවෘත්තියේ සහ රුධිර සංසරණයේ ඇථිවන වෙනස්කම් නිසා බැක්ටීරියා ආසාදන මඟින් ආහාර විෂවීමේ අවදානම වැඩිවේ.
• එබැවින් සිරුරෙන් ආසාදනයට එරෙහිව ඇතිවන ක්‍රියාකාරීත්වය ගර්භනී නොවන කාලයට වඩා වැඩිවිය හැක. කලාතුරකින් දරුගැබද මෙමඟින් ආසාදනයට ලක්විය හැක. 

ආහාර විෂ වීම වැලැක්වීමට කල හැකි දේ

• ආහාරයට ගැනීමට පෙර සියලුම මස් වර්ග සහ බිත්තර හොඳින් තම්බා ගත යුතුය. මෙම ආහාර කෑමට පෙර එහි ගන්ධය, පැහැය, සහ තරල ස්වභාවය හොඳින් නිරීක්ෂණය කරන්න. 
• නිවසේදී පිලියෙල කරන මස් වර්ග හැර පිටතින් මෙවැනි ආහාර ගැණීමෙන් වැලකීම නුවණට හුරුය. 
• බිත්තර ආහරයට ගන්නා විට එහි සුදු මදය සහ කහ මදය ඝනකම් වන තුරු තම්බා ගත යුතුය. අමු බිත්තර සැල්මොනෙල්ලා නම් බැක්ටීරියාව මඟින් අපිරිසිදු වී තිබිය හැක. එබැවින් බිත්තර අමුවෙන් හෝ බාගෙට තම්බා ආහාරයට ගැනීමෙන් වලකින්න. 
• සොසේජස්, මීට් බෝල්ස් ආදී ආහාර ගැනීම හැකිතාක් අඩු කරන්න. 
• ශීතකරණයේ වුවද වැඩිකල් තිබූ මාංශ ආහාර අනුභව කිරීමෙන් වලකින්න. විශේෂයෙන්ම පිසූ ආහාර ශීතකරණයේ දින දෙක තුනක් තබා ආහාරයට ගැනීම නුසුදුසුය. පිසින ලද ආහාර වල බැක්ටීරියා වර්ධනය වේගවත්ය. 
• සැමන් වැනි ට්න් කල ආහාර ගැනීමේදී විශේෂයෙන්ම සැලකිලිමත් විය යුතුය. අනිවාර්යයෙන්ම කල් ඉකුත් වන දිනය පිලිබඳව සැලකිය යුතුය. එමෙන්ම ට්න් එක පිම්බී හෝ ඇහුලට එබී ඇත්නම් පාවිච්ච්යෙන් වලකින්න. 

දරු ඵල පමා වෙන්නේ ඇයි? I why I am not concieving?

දරු ඵල පමා වෙන්නේ ඇයි? I why I am not concieving?

විවාහ වූ පසු ඕනෑම නව යුවලක ඊළඟ පැතුම දරු සිඟිත්තෙකු ලැබීමයි. මෙලෙස ඇතිවෙන සිහිනය සැබෑවක් කර ගැනීමට ඇඟිලි ගැනීම විටෙක සහනයක් දක්වා වර්ධනය වේ. දෙමව්පිය නෑ හිතවතුන්ගෙන් ඇතිවන බලපෑම නිසා මේ පීඩනය තවත් වැඩි වේ.

සැබවින්ම යුවලකට දරුවන් ලැබීම පමා වන්නේ ඇයි? අප මෙය වෛද්‍ය විද්‍යාත්මකව හඳුන්වන්නේ මඳ සැඋ බව කියායි. මේ සඳහා නිසි අර්ථ දැක්වීමක් සඳහන් කිරීමේදී කාන්තාවගේ වයස සැලකිල්ලට ගැනීම ප්‍රධාන වශයෙන් සිදු කරනු ලබයි. ඊට අමතරව කාන්තාවගේ තිබිය හැකි වෙනත් ගැටළුද සැලකිල්ලට ගනු ලබයි. එහිදී ඔසප් වීමේ ගැටළු, ලිංගික පද්ධතිය ආශ්‍රිත ගැටළුද සැලකිල්ලට ගනු ලබයි.  මේ ගැටළු වලින් තොරව ඇත්නම් වයස අවුරුදු තිස් පහට අඩු කාන්තාවකට වසරක් දක්වා බලාපොරොත්තු විය හැක. එහෙත් වයස අවුරුදු තිස් පහට වැඩි නම් මාස හයක දක්වා බලාපොරොත්තු වීමේ වරදක් නැත.

එහත් ඉහත වයස් වල සඳහන් කාල සීමාවන් ඉක්මවා යාමෙන් පසු හෝ කාන්තාවකට වෙනත් ගැටළු ඇත්නම් දරුවන් නොලැබීම පිලිබඳව නියමිත පර්යේෂණ ආරම්භ කිරීම සුදුසුය.

දරුවන් නොලැබීමට හේතූ

සාමාන්‍ය යුවලකගේ වුවද කිසිම හේතුවකින් තොරව, පළමු වසර තුලදී සියයට අසුවක් කාන්තාවන්ගේ ගැබ් ගැනීම සිදු වේ. එලෙස ඉතිරි වෙන සියයට විස්සෙන් භාගයක්, එනම් සියයට දහයක දෙවන වසරේදී ගැබ් ගනී. සාමාන්‍ය තතත්වයන් යටතේ ගැබ් ගැනීම සිදු නොවන්නේ සියයට දහයක පමණ සංඛ්‍යාවකි. මෙම ගැබ් නොගැනීමට සියයට හතළිහක් හේතු වන්නේ පිරිමියාගේ ගැටළුය. තවත් සියයට හතළිහක් හේතු වන්නේ කාන්තාවගේ ගැටලුය සියයට දහයක් පමණ කාන්තාව හා පිරිමියා යන දෙදෙනාගේ පොදු ගැටළු බලපායි. ඉතිරිවන සියයට දහයක් සඳහා හේතූ සොයා ගැනීමට අපහසු වේ.

පිරිමියාගේ හේතූ

පිරිමියාගේ ශුක්‍රානු වල ප්‍රමාණාත්මක හා ගුණාත්මක ඌනතාවන් මේ අතර මුල් තැන්ක ගනී. ඊට අමතරව පිරිමියාගේ ප්‍රාණවත් වීමේ ගැටළු, ශුක්‍රානු පහ වීමේ ගැටළු ඊළඟට දැකිය හැක. මෙහිදී විවිධ ආසාදන හා අවහිරතා ඇතිවීම මගන් ශුක්‍රානු පහවීමේ ගැටළු ඇති වීම ප්‍රධාන තැනක ගනී. එතරම් බහුල නොවුණත් විවිධ හෝමෝන ගැටළු නිසාද ශුක්‍රානු නිෂ්පාදනය අදාළ විය හැක.

කාන්තාවගේ හේතු

කාන්තාවට බලපෑ හැකි හේතු ඇති විශාල සංඛ්‍යාවක් ඇත. කාන්තාවගේ ලිංගික පද්ධතියේ කායික හා හෝමෝනමය වශයෙන් ඇති සංකීර්ණත්වය නිසා මෙතරම් ගැටළු රැසක්  අපට බොහෝ විට දකින්නට හැක. මව කුස සිටින බිලිඳු කලලයක ඩිම්බ  මිලියන අටක්  පමණ ඇත. උපතේදී මේ සංඛ්‍යාව මිලියන එකකට පමණ අඩු වේ. එහෙත් සාමාන්‍යයෙන් කාන්තාවකගේ ක්‍රියාත්මක වන කාල සීමාව පුරා ඩිම්බ හාරසීයක්‌ පමණ නිකුත් වේ. මෙලෙස ඩිම්බය නිකුත් වීමේ සිට ඩිම්බය ගර්භාෂයේ රෝපණය වීම දක්වා සම්පූර්ණ ක්‍රියාදාමයේ විවිධ ස්ථාන වල ගැටළු ඇති විය හැක.

මෙහිදී බහුලව දකින අවස්ථාවක් වනුයේ ඩිම්බ කෝෂ වල “මිදී පොකුරක්” මෙන් ගෙඩි සෑදී ඇති අවස්ථාවයි. එවිට ඩිම්බ මෝචනය බරපතල ලෙස ගැටළුකාරී වී ඇත. මෙවැනිම තවත් අවස්ථාවක් වනුයේ විවිධ හේතුන් නිසා පැලෝපීය නාල අවහිර වීමයි. එමෙන්ම ගර්භාෂයේ අසාමාන්‍යතා නිසාද ගැබ් ගැනීමට ගැටළු ඇති විය හැක. එසේම එන්ඩෝමෙට්‍රියෝසිස්‌ නම් වූ තත්වයේදී ද මෙවැනිම සංකීර්ණ ස්වභාවයක් හට ගනී. එහිදී පැලෝපීය නාල අවහිර වීම, ඩිම්බ මෝචනයේ ගැටළු මෙන්ම ලිංගික සම්බන්ධ වීමේදී ඇති වන වේදනාව වැනි ගැටළුද ඇති විය හැක.

පරීක්ෂණ සිදු කිරීම

ගැබ් ගැනීමේ ගැටළු වලදී සැමියා සහ බිරිඳ යන දෙදෙනාම පරීක්ෂාවට ලක් කල යුතුය. පළමුව සැමියාගේ ශුක්‍රාණු තරල වල පරීක්ෂණය සිදු කල යුතු අතර , දින තුනක් සම්බන්ධ වීම් වලින් තොරව සිට මෙය සිදු කිරීම අවශ්‍ය වේ. එහිදී සාමාන්‍යයෙන් එක මිලිලීටරයක ශුක්‍රාණු මිලියන පහළොවක් පමණ තිබිය යුතු අතර ඉන් සියයට හතළිහක් නිරෝගී ශුක්‍රාණු විය යුතුය.

කාන්තාවගේ පරීක්ෂාවන් සිදු කිරීමේදී හෝමෝන පරීක්ෂාව, බද ස්කෑන් කිරීම, ලැපරස්කොපි පරීක්ෂාව ආදී විවිධ පරීක්ෂණ රැසක් අවශ්‍යතාව මත සිදු කෙරේ. මීට අමතරව කාන්තාවට තිබිය හැකි දියවැඩියාව, මන්ද තයිරොයිඩතාව ආදී වෙනත් කායික රෝග පිළිබඳව සොයා බැලේ.

ප්‍රතිකාර කිරීම

පිරිමියාගේ ශුක්‍රාණු දුබලතාවක් බරපතල ලෙස ඇති විට එම ශුක්‍රාණු වැඩිපුර නිපදවා ගැනීම සඳහා ස්ථිර ප්‍රතිකාරයක් නොපවතී. එහෙත් කාන්තාවගේ ඩිම්බ මෝචනය ආශ්‍රිතව ගැටළු ඇති විට ඩිම්බ මෝචන උත්තේජක ප්‍රතිකාර භාවිතා කරනු ලබයි.

ශුක්‍රාණු තැන්පත් කිරීමේ ප්‍රතිකාරය අද කාලයේ බහුලව භාවිතා කරනු ලබයි. තිබෙන ගැටළුව අනුව මෙවැන්නක් සුදුසු නම්, රසායනාගාරයේදී හොඳ ශුක්‍රාණු තෝරාගෙන ඩිම්බ මෝචනය සිදු වන දිනයේදී එම ශුක්‍රාණු ගර්භාෂයේ තැන්පත් කරනු ලබයි.

මීට අමතරව, කෘතීම සංසේචනය තවත් එක් නවීන ක්‍රමවේදයකි. නල දරුවන් ලෙස හඳුන්වන්නේ මෙයයි. පරීක්ෂණාගාරයක් තුල අතිශය ඉහල තාක්ෂණික තත්වයන් යටතේ ශුක්‍රාණු හා ඩිම්බ සංසේචනය කරවා ඉන් ඇති වෙන එක් කලලයක් ගර්භාෂයේ තැන්පත් කිරීම මෙහිදී සිදුවේ. මේ ආකාරයට දරු ගැබක් ඇති කිරීම සඳහා එයට සුදුසු පසුබිම් සාධක සලකා බැලිය යුතුය. මෙහිදී මුලික තීරණය ගනු ලබන්නේ වෛද්‍යමය සාධක මතයි.

මේ ආකාරයට විවිධ සරල හා සංකීර්ණ ක්‍රියාදාමයන් රැසක් මන්ද සරු බව ආශ්‍රිතව පවතී. එමනිසා යම් යුවලකට මඳ සරු බවක් ඇත්නම් පළමුව ප්‍රසව හා නාරිවේදය සම්බන්ධ විශේෂඥ වෛද්‍යවරයකු හමුවී තොරතුරු සාකච්ඡා කිරීම වඩාත් සුදුසුය.

විශේෂඥ වෛද්‍ය ප්‍රශාන්ත ගංගේ

පවුල් සෞඛ්‍ය කාර්යංශයේ ප්‍රසව හා නාරිවේදය පිලිබඳ විශේෂඥ